Awe ta Dia Mundial di Abeha y haya sa su importancia

Awe ta Dia Mundial di Abeha y haya sa su importancia

ORANJESTAD (AAN): Mediante celebracion di Dia Mundial di Abeha cada aña nos ta eleva e concientisacion pa e papel cu abeha y

otro polinadornan ta hunga den mantene ser humano y nos planeta Tera saludabel, y alabes riba e cantidad di reto cu e abehanan ta encontra y enfrenta awendia, hopi di nan na man di ser humano mes.

   Segun e grupo local di Rainbow Warriors International Core Foundation, nan ta conmemora e dia aki desde 2018, cortesia di e esfuerzonan di e Gobierno di Slovenia cu sosten di Apimondia, cu a conduci na Asamblea General di Naciones Uni declara 20 di mei como Dia Mundial di Abeha.

   E fecha pa e celebracion aki a ser escogi, comokiera cu e ta e fecha natal di  Anton Janša, e pionero di apicultura moderno. Janša ta bin di un famia di apicultor na Slovenia, na unda apicultura ta un actividad  importante agricola cu un tradicion largo..

   Awendia abeha, polinadornan, y hopi otro insecto ta disminuyendo den naturaleza. E dia aki ta provee un oportunidad pa nos tur – sea cu nos ta traha den gobierno, organisacionan of den sociedad civil of cu nos ta ciudadano interesa – pa promove accion cu lo proteha polinador y nan habitat, incrementa nan abundancia y diversidad den naturaleza y sostene apicultura como actividad di desaroyo sostenibel agricola.

   Abeha y apicultura ta hunga un papel importante ambiental y den agricultura, contribuyendo na un produccion esencial pa seguridad alimentario (food security) y di alimento pa un nutricion sano.

   Pakico abeha y otro polinador mester di proteccion: Abeha y otro polinador manera barbulet, raton di anochi, blenchi y hopi otro especie di animal y insecto ta ser menaza pa actividadnan di ser humano.

   Polinacion ta un proceso fundamental den e sobrevivencia di ecosistemanan. Casi 90% di tur planta cu ta florea ta depende completamente of grandemente riba polinacion animal, y mas cu 75% di e cultivonan agricola y 35% di e areanan di agricultura global.

   Abehanan ta bou menaza. E taza di extincion pa especienan ta 100 pa 1000 biaha mas halto cu normal y ta causa pa impactonan humano.

Cerca di 35% di polinadornan invertebrado, particularmente abeha y barbulet, y como 17% di polinador vertebrado manera raton di anochi, ta enfrentando extincion mundialmente.

   Si e tendencia aki continua, cultivo nutritivo manera fruta, nuez, y hopi verdura lo (mester) ser substitui pa cultivo basico manera, batata, aros y maishi resultando den un dieta hopi inbalanza.

   Practicanan di agricultura intensivo, cambio di uso di tereno, monocultura, pesticida y temperaturanan mas halto a consecuencia di cambio climatico tur ta presenta problema pa abeha y consecuentemente e calidad di cultivonan produci den agricultura.

   E tema pa 2022:  Esaki ta “Bee engaged: Celebrating the diversity of bees and beekeeping systems”.

   E tema pa 2022 ta Compromiso cu abeha- celebrando e diversidad di abeha y apicultura

Apicultura ta un actvidad global hopi comun cu miyones di apicultor rond mundo ta depende pa nan porvenir y bienestar di abeha.

   Hunto cu polinador salvahe, abehanan ta desplega un papel importante pa mantencion di biodiversidad, asegurando sobrevivencia y reproduccion di hopi planta y mata, ta sostene reforestacion, ta promove sostenibilidad y adaptacion na cambio climatico, y mehora calidad y volumen di produccion agricola.

   E aña aki Food and Agriculture Organisation di Naciones Uni ta organiza un evento virtual cu tema “Bee engaged: Celebrating the diversity of bees and beekeeping systems”.

E evento aki lo figura expertonan intercambiando y presentando informacion riba e diversidad di especie di abeha, apicultura, menazanan y retonan pa abeha y nan contribucion na bienestar economico y sistemanan di produccion di alimento.

   Con nos mes por contribui pa haci algo riba proteccion di abeha y apicultura?

Individualmente dor di: (*) Planta un variedad di mata nativo, cu ta florea durante diferente periodo di aña.  (*) Cumpra honing fresco di agricultor local.  (*) Cumpra productonan cu ta origina for di practicanan di agricultura sostenibel.  (*) Evita uso di pesticida, fungicida y herbicida den nos cura y jardin.  (*) Proteha colonia di abeha salvahe na unda e ta posibel.  (*) Sponsor un cas di abeha cerca un agricultor of apicultor.  (*) Crea fuente of wowo di awa pa abeha pafor.  (*) Yuda sostene ecosistema silvestre y di campo.  (*) Eleva concientisacion dor di comparti e informacion aki den nos comunidad y nos rednan social, ya cu e reduccion di e abundancia di abeha ta afecta nos tur!

   Como agricultor of apicultor, dor di: (*) Reduci, of cambia e uso di pesticida.  (*) Planta mas tanto diferente cultivo, y/of planta mata cu ta atrae abeha rond di e area di planta.  (*) Crea trankera.

   Como gobiernonan y tumadornan di decision dor di: (*) Fortalece e participacion di comunidadnan local den tomo di decision, en particular di pueblonan indigena cu conoce y respeta ecosistemanan y biodiversidad.  (*) Enforza medidanan strategico, incluyendo incentivonan financiero pa yuda haci cambio.  (*) Aumenta colaboracion entre organisacionan nacional y internacional, organisacionan y rednan academico y di investigacion cientifico pa monitorea y evalua servicionan di polinacion.