Por mira Sargassum ta drief na costa nort di Aruba

Por mira Sargassum ta drief na costa nort di Aruba

ORANJESTAD (AAN)- E potret aki a worde saca Diahuebs na costa norte, pa ser exacto na Natural Bridge,

caminda por a wak cu den e awa tabata tin basta di e yerba di lama tipo ‘Sargassum’ na costa di Aruba.

   Manera DIARIO a trece dilanti caba, Sargassum a causa recien dolor di cabez inmenso na St. Martin frances, Republica Dominicana, Mexico, y por mira hopi mancha di esaki ta drief dilanti costa di Florida.

   Recien den un articulo di periodista Elena Shao, a splica cu cientificonan ta bisa cu nan a constata cu mas di 13 miyon di ton di Sargassum (un alga marino color maron-geel) a keda detecta, flotando den Oceano Altantico luna pasa, cu ta un record pa e luna di Maart. Boshi di rama fini y blachinan di e alga a cuminsa subi tera na beachnan den parti zuid di Florida y di Mexico. E lunanan cu ta bin nan lo por cuminsa emiti un holo stinki mientras nan ta putri, imponiendo asina un posibel riesgo pa salud, di esnan cu ta bay beach.

   Matnan flotante di alga ta acumula den Oceano Pacifico Central casi henter aña. Pero den temporada di primavera y verano, manchanan grandi ta ser pusha pa coriente di lama cu rumbo pa Caribe, pariba di Florida y otro area costal di e Golfo. Ta dificil pa pronostica cuanto lo termina na nos beachnan, pero bou cierto combinacion di coriente di lama y condicion di biento, masha hopi por worde pusha riba tera, e expertonan ta bisa.

   Algun parti di e Caynan di Florida ya caba a ricibi gran cantidad inusual di Sargassum e aña aki, Brian Lapointe a bisa, cu ta profesor investigador di Universidad Florida Altlantic, kende a studia Sargassum durante casi henter su carera.

  “Mi a keda asombra pa loke mi a wak coriendo riba e Oversea Highway,” el a bisa, referiendo na e caminda principal cu ta core entre a cayonan. Matnan di Sargasso, cu tecnicamente ta un alga marino, a keda detecta pa siglonan caba, pero e cientificonan a cuminsa nota cantidadnan abnormalmente grandi for di 2011. E cantidad enorme a keda crece casi tur aña, mayoria biaha debi na awanan cu hopi nutriente cu ta bin di rieunan Congo, Amazona y Mississippi. Alyson Crean, e oficial di informacion publico di e ciudad di Key West (Florida), a bisa cu e aña aki te cu awor cosnan tabata pio cu lo usual, aunke cu ainda no tabata necesario pa remove e Sargassum mas cu un biaha pa dia.

   Pa ley, e Sargassum no por worde cosecha te ora cu e yega costa, pa motibo cu e ta brinda beneficionan ambiental crucial pa hopi sorto di especie marino. Sargassum flotante ta brinda refugio y luga di biba pa pisca, cangreu y turtuga cu ta na peliger.

   Pa calcula e cantidad di Sargassum den lama, investigadornan na Laboratorio di Oceanografia Optico na Universidad di South Florida a analisa imagen di satelite for di diferente fuente manera satelite Terra y Aqua di NASA. Pa cada pixel den e imagen, investigadornan a determina cuanto alga flotante ta presente, basa riba su color (un color maron-geel), compara cu e color blou di e oceano.

   E idea ta simpel: "Si nos wowo humano por mira cu tin Sargasso, e satelitenan tambe por mira," asina Chuanmin Hu, un profesor y director di e laboratorio a bisa. E precision di analisis di satelite ta permiti investigadornan pa cuantifica e cambio exacto den color den un pixel specifico, cu por worde usa pa calcula e cantidad di biomasa.

   Segun un estudio di 2018, algun isla di Caribe a mira cantidadnan grandi di e alga maron inunda nan playanan durante e temporada di Sargassum, poniendo residentenan cu worde exponi na e sulfhidrato di hidrogeno, na riesgo di problemanan respiratorio y di salud.  Den edicion di Diaranzon cu a pasa, DIARIO a mustra con un empresario na Mexico a haya un patent y ta construyendo cas usando blokinan crea pa Sargassum cu ta wordo coleca for di beachnan di Cancun.