Rosamento di e delaster bufferzone na Jara ta den progreso

Planta den bo cura di cas y salba nos naturalesa - ORANJESTAD (AAN): Manera por a lesa den Diario dia 2 di juni 2021 un museologo ta colecta firma pa salba e seronan na Savaneta.

Den otro corant por a lesa cu un tereno di 10.000 meter cuadra a wordo rosa na Sero Alejandro lagando solamente un palo para.

            E tereno a wordo rosa pa un Chickenfarm cu 1000 galina. Tambe tin den e planificacion pa ora un 5000 cuadra mas pa planta.

            Mientrastanto nan ta rosa na Sero Alejandro tambe tin rosamento patras di Jara Complex. E tereno ta wordo deshaci di tur di cu plantacion esaki den number di e economia.

            Aki e articulo 3.5.9 Bestemming landelijk gebied  di e ROPV 2019  na pagina 31 tocante di e destinacion di e bufferzone na Savaneta.

“In de bestemming Landelijk gebied ligt de nadruk op wonen en de agrarische functie en op het behoud van aanwezige waarden. Daarmee vormt het landelijk gebied een buffer tussen de woongebieden en de gebieden Natuurgebied en Natuur en landschap.

De bestemming biedt ruimte aan de agrarische sector. Dat sluit aan bij het beleid uit het ROP 2019. Overal zijn land- en tuinbouwactiviteiten als bedrijfsmatige activiteit toegestaan. Dit betreft het verbouwen van gewassen op het land of in kleine kassen.

Bedrijfsmatige (pluim)veeteelt is niet overal toegestaan. Bedrijfsmatige (pluim) veeteelt kan immers overlast veroorzaken bij woningen (stank-, geluids- en stofoverlast). Ook kunnen teveel (pluim) veebedrijven bij elkaar leiden tot gezondheidsrisico's, bijvoorbeeld doordat verschillende veestapels elkaar besmetten. Het is daarom belangrijk in geval van bedrijfsmatige (pluim) veeteelt zonering toe te passen. Daarom zijn al deze activiteiten alleen toegestaan na wijziging van dit ROPV. Daarbij geldt dat de activiteiten alleen in de landbouwgebieden Savaneta en Butucu toegestaan zijn, de bedrijfsbebouwing landschappelijk inpasbaar is en voldoende afstand tot woningen wordt aangehouden. Bij deze wijziging wordt de DLVV (Santa Rosa) voor advies betrokken. “

            E museologo ta puntra: Con por ta cu e enfasis por ta riba vivienda, agricultura y naturalesa parew? Esaki ta contradeci su mes manera por wak riba e potretnan den e articulo aki. Pasobra unabez bo rosa tereno e balornan di e tereno aki ta bay perdi.

            A bira un costumber di rosa tereno, es decir kita tur plao y mata y deshaci di habitat di animal, ora di construi edificio y pa plantacion. E resultado na Sero Alejandro y Jara ta cu di e diestres balornan cu un tereno por tin diesdos a bai perdi. Esakinan ta: archeologische, cultuurhistorische, ecologische, educatieve, geologisch, gezondheids, sport en recratieve, klimatologische, landschappelijke, natuurlijke, natruurhistorisch en wetenschappelijke waarden.

            Apesar di e landsbesluit protection di nos flora y fauna cu e afkondigingsblad 2017 no 48 cu a sali 8 augustus 2017 cu e flora y fauna protegi tin posibilidad pa haya dispensacion pa rosa not palo y mata protegi y deshaci of core cu e animalnan den e  area. Aki locual e ley, Natuurbeschermingsverordening van 22 oktober 2013, SB 1995 no.2, ta bisa. 

Artikel 4

1. Bij landsbesluit, houdende algemene maatregelen, worden aange-wezen de soorten inheemse flora en fauna wier voortbestaan in Aruba bedreigd wordt.
2. Bij landsbesluit, houdende algemene maatregelen, kunnen worden aangewezen:
3. de soorten inheemse flora en fauna wier aanwezigheid in Aruba zoda-nig waardevol is, dat zij, hoewel niet bedreigd zijnde, bescherming behoeven;
4. individuele planten of groepen van planten, op wier blijvende aan-wezigheid op een bepaalde plaats in Aruba uit het oogpunt van natuurbescherming prijs wordt gesteld. 

Artikel 5

1. Het is verboden een levend exemplaar van een dier of plant, behorend tot een soort, aangewezen krachtens artikel 4, eerste of tweede lid, uit te voeren.
2. Het is verboden eieren van een dier dat behoort tot een soort, aangewezen krachtens artikel 4, eerste of tweede lid, uit te voeren.

Artikel 6

1. Het is verboden een dier dat behoort tot een soort, aangewezen krachtens artikel 4, eerste of tweede lid, te doden of te verwonden.
2. Het is verboden een plant die behoort tot een soort, aangewe-zen krachtens artikel 4, eerste of tweede lid, geheel of gedeeltelijk te verwijderen of te beschadigen. 

            Conforme e ROPV 2019 pa prohibi cu un tereno ta wordo deshaci di tur di su vegetacion prome cu cuminsa rosa mester haya conseho di Dienst Natuur en Milieu. Tur desaroyo na Aruba lo mester a tene cuenta cu naturalesa”

            E museologo ta di opinion cu e cunucunan existente no tin mester di rosa tereno nobo si e cunukeronan aki wordo usa optimal. Cu otro palabra no mas cunucu pero mehoracion di tecnica di plantacion. E opinion aki ta basa riba e conseho di E grupo di e bank mundial, Wereld Bank Groep, cu e nomber “Building Aruba’s foodsecurity during de Covid-19 pandemic and Beyond” van 30 spetember 2020.

            E museologo ta boga pa plantacion den cura di cas. Nos tur por aporta na e balor economico cu e plantacion di fruta y berdura den cura di nos cas. Segun un pilot di e census di oktober 2019 di e Bureau di Satistike Aruba ta conta 44.000 vivienda. Si den cada cura di cada cas un hofi di quater metro cuadra di berdura wordo planta y dos palu di fruta cu cada un ta riba un pida tereno di cinco meter quadra e ora e’ye Aruba ta conta 2.376.000 vierkante metro cuadra di tereno di plantacion acerca sin tin cu rosa un metro cuadra di mondi. E World Bank Group a yama easki un “Sleeping Giant”.

            Den e aviso di e World Bank Group tambe por lesa cu durante e segundo geura mundial dos tercer parti di cas na merca a planta fruta y berdura den na propio cura di cas. Cu locual a wordo yama “Victory Gardens”. Merca a demonstra cu e mihor seguridad di cuminda ta bin di e plantacion di bo propio cura.

            Nos museologo ta corda nos riba nos herencia agricultura prome cu e refeneria di Lago a bin Aruba den 1924 cu cada huishouden twbata tin nan propio cunucu. Cu otro palabra nos tur por wrdo considera di ta un cunukero.

            Cu e industria di turismo hopi cas a wordo construi. Conforme di  e Grontmij/Sogreah 1968 soil potentiality map por conclui cu riba e mihor tereno di agricultura cas nan a wordo construi. Cu otro palabra e mihor tereno pa planta riba dje ta den cura di cas. Mira e Plankaart Ruimtelijke Ontwikkelingsplan Aruba 2019.

            E museologo ta pidi tur hende pa cuminsa planta den nan cura di cas. Si bo no sa nada di plantacion sigui un curso of puntra bo bisiña cu ta planta pa conseho. Nos maneho mester ta: Planta mas.

Planta hofi den cura di cas y lanta e “Sleelping Giant” e ginate cu ta drumi pa casi cien aña di su soño.

            E museologo ta spera cu e actcon di firma cu e pueblo por logra di convence gobierno y DIP pa stop cu  rosamento di nos naturalesa den nos delaster bufferzone muy enparticular cu e rosamento di nos Aloe historico cu ta saca e CO2 di e aire cu ta parti di e cambio di nos klima cu ta pone cu nos klima a bira mas cayente.

            Cu e accion aki ta pidi gobierno pa cambia e bestemming di e bufferzone na Savaneta di articulo 18 Landschap den articulo 14 Natuur en landschap. Mas facil bisa laga e parti aki bira parti di e groengebeid bek di nos isla. Pasobra e plan mas barata pa yuda soluciona e problema mas garndi di nos mundo es decir reduci  e CO2 den aire ta pa laga nos Aloe para cu nos biesawelonan a planta pa mas cu cien y oochenta ana pasa, cu un parti di nos agrcilutura historico nos cultura y nos mondi.