Durante e pandemia di Covid-19 tur hende a lubida riba Dengue

Durante e pandemia di Covid-19 tur hende a lubida riba Dengue

*GKMB cu mashin di test den diferente bario  -   ORANJESTAD (AAN): Temporada di yobida ta yegando y comunidad mester ta prepara pa atende cu e situacion cu tur aña ta presenta pa loke ta e criaderonan di sangura.

DIARIO a tuma nota cu personal di Gele Koorts Muskiet Bestrijding ta bishitando algun bario pa haci analisisnan relaciona cu e sorto di sangura cu ta bulando rond y cu den hopi caso por resulta cu ta e sangura Aedes aegypti cual ta transmiti e malesa di Dengue, Zika y Chikungunya.

Parce, cu den e temporada aki di Covid-19, e atencion a wordo dedica mas tanto na combati e pandemia, pero a laga un banda e hecho cu Dengue tey.

Ta asina cu e sanguranan cu ta transmiti Dengue ta gusta pone nan webonan den areanan seco tambe y ora nan ta haya awa limpi por ehempel den hemchi of bari, taira, bari di sushi, baki di awa pa bestia, goot di dak, fontein den cura, buraco coba den mata, obhetonan cu no ta den uzo, etc.

E sanguranan por deposita nan webonan den areanan seco y nan por keda biba te hasta un aña largo wardando pa haya chens di tin contacto cu awa unda e ora e larvanan lo broei (bira criadero).

Den e dianan aki, personal di GKMB ta haciendo uzo di un asina yama 'Mosquito Monitoring'. Pa medio di e mashin aki, cual ta wordo poni den patio di e cas di un dia pa otro, por haya sa ki sorto di sangura ta circula rond di e cas.

Tin casnan unda ta bin haya e sanguranan conoci como Culex Pipiens, cual no ta e sanguranan cu ta transmiti Dengue, pero cu ta e sangura di pos, cu ta comun na tur caminda.

Toch den casonan unda ta bin haya e sangura Aedes aegypti cual ta esun cu ta transmiti Dengue, GKMB ta atende cu e cas y e casnan cercano y ta spuit pa evita contagionan.

Pero kico comunidad por haci aworaki pa preveni criaderonan of pa elimina nan? Segun GKMB, por preveni Dengue ora cu ta elimina e sangura Aedes aegypti y tur lugar caminda e por broei, den cura, paden y rond di cas, den becindario y ora bay cu vakantie.

E sangura femenino di Dengue, Aedes aegypti ta biba mas o menos 30 dia y ta esun cu ta pica nos. E sangura mester di sanger pa produci su webonan. E ta pone webo 10 pa 12 biaha durante su bida. Ta pone 10 pa 100 webo cada biaha.

E webonan di e sangura por keda bon pa un aña sin cu mester di awa. Esaki kiermen cu nan por biba bon bon den lugarnan seco te ora cu nan ta bin den contacto cu awa. Por ehempel, ora cu awa ta yobe of ora cu tin chens di bay den awa limpi.

Cu awa e webonan di e sangura por habri bira larva dentro di minuut. E ciclo di bida, webo-larva-sangura, ta tuma lugar den 7 pa 10 dia.

Mester remarca cu e sangura ta crece den awa limpi, cu a keda para pa mas cu 2 dia: awacero, awa para den recipiente. 

KICO TA DENGUE? 

Dengue ta un malesa cu ta wordo transmiti pa e sangura Aedes aegypti. Bo por reconoce su patanan preto cu strepi blanco.

Un persona ta keda infecta cu e virus di Dengue, ora cu un sangura cu ta carga e virus di Dengue pik'e. E sangura Aedes aegypti ta pica hende durante dia, mas tanto den oranan tempran di mainta y laat atardi.

Cuanto biaha e sangura por pica un of mas persona ta depende si e sangura a haya suficiente sanger of si e sangura a pica varios persona pa yena su stoma.