Diestres persona a bira malo ora di come Barbecue cumpra na Bubali

Diestres persona a bira malo ora di come Barbecue cumpra na Bubali

Cu urgencia a hospitaliza tres di nan!

ORANJESTAD (AAN): Ta hopi hende a yega di topa cu e situacion aki.  Den fin di siman bo ta acudi na un negoshi cu ta bende Barbecue, y ora cu bo habri e baki bo ta haya e ribs basta kima, y e pia di galiña ta curu aden.  Bo ta keda disgusta, y toch tin hende cu debi na hamber, ta come esey numa.

   Pero tin biaha bo ta haya un cuminda cu ta visiblemente bon cushina, pero sin cu bo sa ata riba e spareribs tin bacteria ‘contamina’ riba dje, cu a wordo poni eynan sin cu e koki mes sa, debi cu el a usa un forki contamina cu galiña curu riba cual tin bacteria Salmonella riba dje.

   Esaki ta algo cu a socede Pabao di Brug na Aruba, den e weekend di 11 pa 13 di Maart cu a pasa.  Lo mas espantoso ta cu un total di 13 ciudadano a bira malo, door di shiwata di e cuminda.  Posiblemente tin mas hende cu lo por a bira malo, sinembargo tin cierto persona cu no ta haya nada di sintoma di Salmonella.  E caso aki a bira mas serio, ora cu 3 di e personanan aki a wordo hospitaliza na Dr. Horacio Oduber Hospital debi cu nan situacion a empeora y bira mas complica.

   DIARIO a compronde cu famia di esnan cu a bira malo, a core pone Inspectie di Directie Volksgezondheid (DVG) na altura di loke a pasa cu nan famia cu a cumpra e Barbecue aki na un negoshi na Bubali.  Claramente ta di mira cu esnan cu a prepara e Barbecue aki lo no a sigui ningun clase di curso di food-safety, y lo no conoce ni e reglanan basico di cautela ora cu bo cushina cu diferente tipo di cuminda riba grill.  Te ainda no a ricibi ningun informacion con e condicion di e 3 personanan hospitaliza ta, y ademas no ta regla di Hospital tampoco pa duna informacion al respecto.

   Sinembargo e hecho cu DVG a bay investiga e caso ta importante, pasobra tin di haya sa ta kende a comete e “vupla” aki di traha na forma no-higienico y pone 13 persona bira malo.  Ademas e ta dunabo miedo tambe di sigui cumpra cuminda riba caya, pasobra algun hende no sa ni e reglanan di mas basico con pa evita cross-contamination di cuminda.

   E malesa mes: Si acaso bo a come cuminda cu tin salmonella contamina riba dje, bo por cuminza bira malo dentro di 6 ora.  Pasobra asina hopi ta dura pa e incuba.  Pero tin hende cu te despues di 6 dia ta bira malo.  Y ora bo haye, e infeccion ta dura 4 te cu 7 dia.  Algun hende ta sinti nada, pero tin algun individuo cu ta bira masha malo mes, y hasta tin di wordo hospitaliza.

   Bo ta cuminza sinti comosifuera ta vuurwerk a start den bo tripanan, y dado momento cu e ta bira asina severo, cu bo ta hayabo ta acudi cu urgencia na Servicio di Emergencia na Hospital.  Y asina mester ta tambe, como cu shiwatamento ta algo serio den bista medico.

   E infeccion di Salmonella ta afecta e tripanan di bo, y e por causa hopi diarea cu pa colmo ta pone e curpa dehidrata bastante.  Bo ta haya dolor na barica, cu ta bira tin biaha insoportable.  Bo ta haya tambe mareamento, sacamento, keintura, calafrieu, dolor di cabez, y tambe sanger den bo af.  Complicacionnan cu ta menaza bo bida, por desaroya tambe si acaso e infeccion plama mas leu cu djis bo tripanan.

   Peligro di Barbecue: Algo cu tur hende mester siña di dje ta cu ora bo ta cushina barbecue, e dos factornan principal di riesgo pa shiwatamento ta bin debi cu bo a cuminda (principalmente galiña y cuminda di porco) ainda ta curu paden, y tambe cu bo por contamina y plama bacteria for di un cuminda curu, riba cuminda cu ta cla pa bay come. Corda cu galiña cu ta curu of no suficientemente cushina, por contene bacteria cu ta causa shiwatamento, manera Salmonella, E. coli, campylobacter, y tambe listeria.

  Na Aruba, mayoria di esnan cu a sigui curso pa bira koki of traha como sous-chef, ta siña tur cos di e reglanan di seguridad, conoci pa hopi hende como HACCP.  Hasta curso ta wordo duna na Aruba, di esaki, door di expertonan di HACCP.

   HACCP nifica ‘Hazard Analysis Critical Control Point’, y e ta un metodo internacionalmente reconoci pa identifica y maneha riesgonan pa cu seguridad ora di prepara cuminda.  E ta yudabo compronde e peligro for di aspecto biologico, quimico, y peligro fisico.

   Pero mayoria hende cu den weekend ta cende nan Barbecue Grill pa cushina par di pia di galiña, ribs, steak, chorizo, pisca, etc., no sa nada di e reglanan aki.  Y keriendo cu nan ta haciendo bon, nan por prepara galiña na un forma incorecto, lagando e parti paden ainda curu.  Y lo peor, cu e mesun tongs (tenedor) cu nan ta usa pa pone y bolter cuminda curu riba e grill, nan ta hisa man y kita spareribs of galiña cu ya ta cla pa wordo sirbi.  Ey nan ta comete un contaminacion cu ta conoci den e industria como ‘cross-contamination’.

   Posiblemente esey ta loke a pasa den e fin di siman di 11 pa 13 di Maart na e establecimento na Bubali, unda tabata hopi dehado den e cautela pa evita cross-contamination of check si a cushina cuminda suficiente.  Hopi hende no sa mes, cu galiña cu tin weso aden, tin di pasa mas minuut riba un grill, compara cu esnan cu ta boneless.  Y nan no sa tampoco, cu e momento cu bo a usa e tongs pa saca galiña curu pa pone riba grill, cu bo tin di bay dempel e tongs aki pa minimo 8 seconde den awa herbi, prome cu bo por bay mishi cu otro cuminda cu tin riba e grill.

   Tur restaurant grandi na Aruba cu ta ofrece cuminda riba grill, tin un baki cu awa cayente pa asina nan pone tongs, cuchiu, y forki den dje.  Nan sa di e peligro, y pesey nunca nan tin problema. Pero que hubo di algun Snacktrucks of Casnan cu den weekend ta habri porta pa bende Barbecue, sin cu tin e cautela necesario pa evita di bende cuminda cu ta shiwata hende.  Core bende barbecue sin cu nan tin ni sikiera un thermometer di carni pa check si cuminda a yega e temperatura desea of no.

   Ta doloroso pa un persona ta come algo, y ta bira asina malo debi cu durante e cushinamento e cuminda no a wordo trata corecto, of cushina suficiente.  Na Merca mes, cada aña como 3.000 hende ta muri di shiwatamento.  E siman aki ta spera di por haya informacion kizas di Ministro di Salud Publico, si acaso e tin detaye di loke a pasa.  DIARIO mes no a ricibi informacion ta cua negoshi a bende Barbecue, pero si a compronde cu nan ta bende cuminda Barbecue den weekend.  E speranza tey cu Ministro lo bay divulga esey.