Dia Mundial di ‘Wetlands’ ta enfoca riba proteccion di ‘wetlands’ pa e futuro comun di un y tur

Dia Mundial di ‘Wetlands’ ta enfoca riba proteccion di ‘wetlands’ pa e futuro comun di un y tur

ORANJESTAD (AAN):  Bida ta prospera den areanan di ‘wetlands’, y bida humano ta depende di areanan cu e recurso awa manera ‘wetlands’.

E luganan aki antes Aruba tawata yama nan bahia, lagoen y/of tambe saliña. Pero mundialmente e convencion di ‘wetlands’ a delinea kico e luganan aki ta encera pero tambe cu tin necesidad di preservacion.

            Na Spaño ta yam’e ‘humedales’, e luganan aki ta luga di biba of luga di cria (crece) pa hopi especie cu ta na peliger of cu ta menasa. Aki nan tin un multitud di mata y bestia endemico cu solamente por sobrebibi den e ecosistema aki. Ademas cu ‘wetlands’ ta e luga di biba, pasobra ta haya awa limpi y cuminda pa hopi, ‘wetlands’ tambe ta yuda proteha contra desasternan natural door di mitiga e impacto di olanan di tormenta, inundacion y secura.

            Ta p’esey Directie Natuur en Milieu (DNM) ta hay’e importante pa trece informacion manera esaki cu tin un splicacion amplio di kico of con ta proteha areanan di ‘wetlands’.

                ‘Wetlands’ saludabel ta critico pa mitigacion di cambio di clima, adaptacion, biodiversidad y salud humano. Sinembargo, desaroyo cu no ta sostenibel, contaminacion y cambio di clima ta sigui menasa e ecosistemanan esencial aki. Proteccion di ‘Wetlands’ pa nos futuro comun ta rekeri colaboracion riba practicanan, regulacion y iniciativanan comunitario cu ta encurasha conservacion efectivo y uzo sostenibel di e ecosistema aki.

            Ta celebra Dia Mundial di ‘wetlands’ tur aña riba 2 di februari. E conmemoracion ta pa eleva conscientisacion y comprension di hende riba e importancia critico di ‘wetlands’. Den tur skina di mundo, e ser humano a depende di e ‘wetlands’ pa siglonan – sacando subsistencia, inspiracion y resistencia for di e luganan importante aki. Den e areanan aki tin criadero di pisca chikito, cangreu, soldachi, parha, bestia lastrero, insectonan, cocolishi  y otronan cu ta forma e ecosistema importante aki na nos costa. Aki por pensa riba e area di Spaans Lagoen cu ta conecta cu e lama na unda e piscanan chikito ta crece te ora cu na por sali bay den lama grandi y enfrenta otro retonan. Si nos para keto un rato na e importancia di e matanan di mangel cu ta ancra den e lodo y suela eynan pa proteha nos costa y ta cas p’e especienan cu ta biba den cercania.

            Den cuadro di esaki, dia mundial di ‘wetlands’ 2025, e Convencion di ‘wetlands’ a anuncia e tema pa e dia aki cu ta “Proteccion di ‘wetlands’ pa e futuro comun di un y tur”. Cada tres aña, representantenan di cada gobierno asocia cu e  convencion ta reuni pa delinea e direccion y tema pa adresa, esaki nan ta hacie den e COP15 venidero.  Convencion di ‘wetlands’ ta reuni pa tuma decisionnan riba e conservacion y uzo sostenibel di e ‘wetlands’ y pa yega na un acuerdo riba un programa di trabou necesario pa e proximo tres añanan.

            Pa conclui, pa Dia Mundial di ‘wetlands’ 2025, DNM ta encurasha y invita un y tur pa tuma accion pa yuda conserva e ecosistema importante aki:

- Haci escogencianan consciente pa stop di contamina e area di ‘wetland’. No destrui e matanan. No descarga awa sushi den area cu ta conecta na un ‘wetland’.

- Uni na e esfuerso global pa conserva y maneha e ‘wetlands’ di manera sostenibel.

- Tuma parti na esfuersonan di restauracion di e ’wetlands’ aki na Aruba. Por haci esaki door di colabora cu ‘clean-up actions’ di luganan manera Spaans Lagoen y of otro saliña y damnan cu awa. Area protegi y conserva pa Aruba Conservation Foundation (ACF) mester keda respeta.

            Sea parti di e solucion door di haci un esfuerso proactivo y comparti bo storianan di conservacion di e ‘wetlands’ un cu otro. Participa hunto cu DNM y otro iniciativanan pa yuda conserva e areanan aki.            Ki bunita ta pa wak cu futuro generacion tambe por refleha den e areanan aki y reconoce nan balor. Y cu union di tur grupo den comunidad ta logra mas y ta hunto ta salbaguardia nos ‘wetlandsnan’.