Cubri necesidad di victima di condicion inespera di bida ta motibo
*Pensioennan social no a bay den man politico pero den banco
*Reparatietoeslag a habri e porta peligroso di wega politico
ORANJESTAD (AAN) — Na e momentonan aki atrobe Pensioen di Behez ta bira topico di discusion politico na Aruba, na momento cu na nivel internacional, companianan di aseguro y gobiernonan ta busca otro pa haya solucion pa un problema cu sabiduria humano a crea.
E forma cu awe por alarga bida di un ser humano a produci retonan enorme, cu cual comunidadnan na tur parti di mundo mester tene cuenta, manera na tanto occasion DIARIO a trece dilanti.
Na nivel internacional problema ta surgi cu e banconan di aseguro social, cu a wordo crea dor di Gobiernonan den pasado pa cubri necesidad di e miembronan di poblacion cu ta wordo afecta cu condicionnan inespera di bida.
Morto ta cruel y ta haci cu un mucha cu a costumbra cu e por come tur dia, ta keda sin e pariente cu ta produci placa y asina e ta bira un mucha cu ta sufri hamber y hasta no por bay school of no tin un cas mas pa biba aden.
E viudo of viuda cu ainda tin yiu chikito of ta perde tur sosten ora e cabez di familia, e productor di entrada, fayece, no tin e medio financiero pa asina e por sigui cana den bida.
Un problema serio ta e realidad di tur hende, cu den nan curazon ta biba cu e anhelo pa alcanza un edad avansa, pero pa motibo di reglanan di comunidad ya for di cierto edad no por percura pa su propio entrada pa e por tin e basico cu bida ta exigi.
Condicionnan hopi serio a conduci na e pensamento cu comunidad mester a sostene esnan cu ya no tabata capaz pa percura pa nan mes y asina un tempo a cuminsa na e islanan Hulandes, cu loke a wordo yama “armenkas”e caha di placa pa yuda personanan cu pa condicionnan di bida, no tabata tin entrada.
Cu areglonan legal pa labor, pensionada a bira mas cu e condicion di bida di un persona cu a alcansa e edad cu e no por produci mas.
Na 1865 a admiti e situacion den un areglo legal, den cual a permiti asistencia pa pobernan cu no por a percura pa nan mes.
Situacionnan a crea e hecho cu personanan cu a alcansa cierto edad, ya tabata wordo retira na nan trabou y trahadornan hoben a ocupa nan puesto laboral.
Cu entrada di companianan petrolero na e islanan Hulandes den Caribe, porta a habri pa mas entrada y mihor condicionnan social di bida.
Leynan social a cuminsa mira luz den e horario di trabou, ora situacion social a conoce sosten di crecemento economico na e islanan.
Asina ta yega finalmente 1960 ora finalmente leynan social pa atende cu condicionnan di bida di e ciudadano ta mira luz y areglonan nobo ta duna sosten na personanan cu sea adversidad, maleza of edad ta bira cambio negativo total pa bida.
Ya hende no tabata depende di bon boluntad di otro pero a wordo mara na leynan den cual e colectividad di ciudadanonan tabata contribui na fondonan pa alivio social di ciudadanonan cu no por a percura pa nan propio sosten financiero basico mas.
SVB ta habri su portanan pa acomoda e necesidadnan social y aki ta e caminda cu mester para keto.
Legislacion cu a wordo introduci como aseguro pa e bienestar basico di ciudadanonan afecta pa condicionnan di bida, no a wordo pone directamente den mannan politico bou encargo di gobiernonan cu ta bira realidad a base di voto y eleccion.
Leynan social a wordo entrega na e sistema di banco, den cual ciudadanonan ta participa na creacion di fondonan cu mannan politico no por afecta.
E politico, sinembargo, ta keda cu e habilidad pa uza leynan pa entre otro stipula edad cu cual ta haya asistencia oficial den condicionnan cu ta mishi cu bida, mientras den man di Gobierno a keda asuntonan social cu no ta mara na aseguro, pero leynan social cu ta wordo cubri cu placa di Gobierno, cu en realidad ta placa di e Pueblo cu ta paga belasting.
E introduccion di Banco pa Asuntonan Social a evita a reserva proteccion di e persona cu no ta depende di e persona na kende e ta netrega su voto democratico, pa e come ni pa enfermedad of morto di un pariente.
E banco mester di solidez y no por wordo pone na peligro dor di mannan politico, cu a introduci e alternativa di “reparatie toeslag”cu ta un tipo di asistencia cu ta duna un ciudadano.
Placa di belasting ta cubri e reparatie toeslag, pues Pueblo awor pa medio di e gobernantenan cu el a eligi ta paga pa e haya un tipo di un asistencia financiero, cu ta den man politico.
Awe Aruba ta conoce un situacion den cual loke e separacion di Banco di Pensioen di Behez for di gobernacion politico a evita.
Promesa ta wordo haci na personanan di edad avanza cu ta aumenta nan pensioen di behez aunke e pais no tin fondo pa haci esaki.
Na tal momento, Gobierno ta asumi e posicion cu mester ta den man di compania priva segun reglanan cu no ta socialista, y ta aumenta belasting pa paga mas pensioen di behez sin bon estudio manera ta e caso na e momentonan aki.
Placa ta wordo kita for di otro fondonan cu tambe tin nan motibo, directamente dor di politiconan cu awor ta admiti cu e pais no tin placa.
Aruba asina ta cay den un situacion, cu introduccion di pensioen behez pa medio di un banco independiente di aseguro social, mester a evita.
Realidad social mester wordo splica na Pueblo, cu hopu bez no ta comprende cu e no debe politico nada, pero cu e politico mester di su voto pa e politico por asumi un posicion, paga cu placa di Pueblo.