Cada aña ta wordo diagnostica 14 miyon di caso nobo di cancer y 9.6 miyon di morto

Cada aña ta wordo diagnostica 14 miyon di caso nobo di cancer y 9.6 miyon di morto

Dia 4 di Februari ta Dia Mundial Contra Cancer:

“Pa ciudadanonan mas husto” ta e tema 2023-2024 

ORANJESTAD (AAN) – Organizacion  Mundial di Salud (OMS), Centro Internacional di Investigacionnan tocante cancer (CIIC) y Union Internacional contra Cancer (UICC) a proclama dia 4 di Februari, como Dia Mundial Contra Cancer.

PAHO (Pan American Health Organization) den su relato pa e fecha aki, ta indica cu e obhetivo di e conmemoracion aki ta pa aumenta e concientizacion y mobiliza e sociedad pa avanza den e prevencion y control di e malesa aki.

KICO TA CANCER?

Tur hende na mundo a scucha di cancer, y e gran mayoria di sernan humano a of ta conoce directamente, personanan cu e malesa cancer, cu ta crea tanto temor. Pero realmente nos tur sa kico ta cancer?

Cancer ta un malesa cu ta haci cu un grupo di cel di e organismo crece di manera anormal y sin control, dunando espacio na un bulto of mansa.

Esaki ta sosode cu tur tipo di cancer cu excepcion di Leukemia (cancer den sanger).

Si e no wordo trata, e tumor generalmente ta invadi e tehido rond y por produci metastasis den puntonan distante di e organismo, acaparando su mes otro organonan y tehido.

CANCER DEN CIFRA:

Un lazo di un color determina ta representa un tipo concreto di cancer.

PAHO ta subraya cu ta wordo stima cu, aproximadamente, un di cada dos hende homber y un di cada tres hende muher, lo haya cancer den algun momento di su bida. Cada aña ta wordo diagnostica na mundo mas di 14 miyon di caso nobo y e malesa ta causa 9.6 miyon anual di morto.

Cancer ta un asunto cu ta afecta tur hende den henter mundo.

FACTORNAN DI RIESGO:

Ta existi hopi tipo di cancer cu un persona por desaroya, debi na causanan multiple. Den hopi caso, e factornan di riesgo no por wordo modifica, pero rond di un tercer parti di e casonan di cancer, nan por wordo evita reduciendo e factornan di riesgo.

E factornan di riesgo cu si por controla ta, entre otro:

Consumo di alcohol, tobacco y droga; alimentacion y dieta; actividad y ehercicio fisico; radiacionnan of exposicion na substancianan cancerigeno; infeccionnan determina.

SINTOMANAN MAS PREOCUPANTE:

Tin hopi tipo di cancer y e sintomanan ta varia den un y otro persona, pero ta berdad tambe cu algun sintoma ta hopi significativo y cu mester duna nan atencion, maske e presencia di un of varios di e sintomanan aki no necesariamente kiermen cu e persona tin cancer. Pero si tin duda miho consulta cu docter.

Bulto of mansa straño den cualkier parti di e curpa. Fatiga, cansancio, falta di aire, tosamento. Sangramento of hemoragia imprevisto. Perdida di peso repentino of falta di apetit. Dolor; complicacion pa guli cuminda, of ora di urina of realiza cualkier necesidad fisiologico. Sudamento intenso anochi, cambio den un lunar of mancha den cuero, cambionan den e pechonan.