Ainda no tin mucho conocemento riba kico ta un sistema di enseñansa multilingual

Ainda no tin mucho conocemento riba kico ta un sistema di enseñansa multilingual

dr. Joyce Pereira di Fundacion Lanta Papiamento:

 *Idioma materno y multilingualismo por acelera inclusion

*Ainda nos hendenan ta pensa cu Papiamento no ta un idioma 

ORANJESTAD (AAN):  dr. Joyce Pereira di Fundacion Lanta Papiamento a elabora recientemente riba e proposicion di maneho di idioma cu ta ariba mesa aworaki.

            El a compara e mensahe di UNESCO den cuadro di Dia di Idioma Materno cu e proposicion aki pa asina purba yega na loke mester sosode ainda na Aruba.

            UNESCO ta reconoce cu idioma materno y multilingualismo por acelera inclusion. E enfoke riba e meta di desaroyo sostenibel ta pa no laga ningun hende afo, a bisa. Inclusion kiermen cu tur e gruponan chikito di minorianan cu ta papia otro idioma, pero tambe e hendenan cu ta siña un tiki mas dificil, tur mester haya un lugar den e scol multilingual.

            A remarca cu scol multilingual ta dirigi mas riba cada mucha y no riba e masa.

            UNESCO ta encurasha y promove enseñansa multilingual basa riba idioma materno pa e ta un tipo di enseñansa cu ta cuminsa den e idioma cu e siñado ta domina mihor y cu despues ta introduci otro idioma gradualmente, Pereira a splica.

            "Cu esaki nos mester ta hopi cauteloso si, pasobra e ta skirbi pa e paisnan caminda tin un idioma en berdad dominante grandi cu ta den scol anto bo tin e grupo di minoria. Laga mi menciona por ehempel, Hulanda cu mester dedica atencion tambe na tur e otro gruponan ey, no obliga nan papia hulandes na cas mientras no por, pero wak kico ta haci na scol pa scol bira en berdad multilingual. Nan ta papia awendia di un scol 'taal vriendelijke school'. Un scol cu ta amabel di acerca tur e idiomanan cu tin den e klas, den scol", a expresa.

            Joyce Pereira a sigui bisa cu aki na Papiamento tin e peliger cu "nos ta bay interpreta esaki como ah, ok, hulandes mester keda anto tur e otro idiomanan bo ta dedica atencion pa nan pa nan yega na hulandes pasobra esey mi ta mira te awor. Mientras den comunidad, hulandes no ta e idioma dominante y no ta e idioma di mayoria di nos muchanan".

            A remarca cu hulandes en realidad ta un idioma di minoria. E acercamento aki ta yuda un alumno cu tin otro idioma cu idioma di instruccion pa surpasa e distancia cu tin entre cas cu scol, pa descubri e ambiente di scol den un idioma cu e conoce y di e manera ey siña mihor.

            E sistema multilingual aki realmente, te ainda no tin mucho conocemento di dje. Con e mester ta. E experto a expresa cu na IPA mester bin un curso grandi pa e docentenan di IPA y pa tur e maestronan di scol riba con ta trata un sistema multilingual. Kico ta en realidad. Te ainda no tin mucho cos skirbi riba esey, a agrega.

            Segun Joyce Pereira, tur pais tin un situacion diferente. Esey kiermen cu tur pais mester desaroya esey pa nan mes mas cu claro uzando conocemento di afo, pero mester conoce e situacion hopi bon y a base di e situacion di cada pais ta bay desaroya esey.

            Loke si ta stroba ta e hecho cu te ainda nos hendenan ta pensa cu Papiamento no ta un idioma. No mester lubida dicon a introduci hulandes na scol. Esaki ta pasobra e tempo aya, e colonistanan tabata bisa ki mishi un idioma di un grupo asina menosprecia por ta mas dominante cu e idioma di Reino, cu ta hulandes.

             Nan no por a acepta esey pasobra otro pais si a planta nan idioma den e colonia, pero Hulanda no a logra esaki. Nan tabata hopi rabia riba esey y pesey kier a elimina Papiamento. Pesey a bin scol na hulandes, pero no a logra. Papiamento a sobrevivi tur esey, a duna di conoce.