Gobierno Hulandes ta reconoce cu sclavitud tabata un crimen contra humanidad, y ta ofrece disculpa pa esaki

 ORANJESTAD (AAN): Prome Ministro Evelyn Wever-Croes den su discurso a declara na Hulandes entre otro: “Slaafgemaakte Arubanen worden vandaag met terugwerkende kracht erkend als mensen die het recht hadden om vrij te zijn. Zij hadden het recht op vrijheid en zelfbeschikking, maar dit werd hen ontnomen. De nazaten van slaafgemaakten worden vandaag door de Nederlandse staat erkend als slachtoffer van misdaad tegen de mensheid, historisch leed dat tot op de dag van vandaag doorwerkt in onze samenleving en binnen ons Koninkrijk. Als we het in Aruba hebben over slavernij, over deze misdaad tegen de mensheid, dan hebben

we het over zowel de transatlantische slavernij, als de zgn. ‘rode’ slavernij, want ook de Amerindianen die hier woonden zijn tot slaaf gemaakt door kolonisatoren die hier voet aan wal hebben gezet. En dit geldt ook voor nazaten van slaven wier voorouders elders, dus niet op Aruba, in slavernij leefden. Uw geschiedenis is ook de onze.”

    Pa cu punto di bista di Gobierno, el a bisa: “De regering van Aruba beseft dat slavernij, en de nawerking daarvan in Aruba, geen populair onderwerp is. Het is tot op heden een onderbelicht hoofdstuk van onze geschiedenis. Het onderwerp slavernij en de omvang daarvan worden door velen zelfs tot op de dag van vandaag ontkend. Er over spreken leidt voor sommigen tot gevoelens van ongemak.  Maar toch hebben veel van onze voorouders met slavernij te maken gehad. Hetzij als slaafgemaakte of als eigenaar, ‘sea como catibo of Shon di catibo’. En veel families op Aruba zijn nazaten van beide.”

   “El a sigui bisa: “We weten dat halverwege de negentiende eeuw één op de vijf Arubanen in slavernij leefden, en dat ook op Aruba slaafgemaakten streefden naar vrijheid. Maar beseffen we hoe slavernij doorwerkt in ons denken over erfgoed dat gerelateerd is aan slavernij? Om maar een voorbeeld te noemen, het gebruik van onze taal, Papiamento werd ontmoedigd door de koloniale overheid omdat het een onwaardige slaventaal was.”

   Awe ta un dia historico, un dia cu hopi di nos antepasadonan a soña cu lo bira realidad. Awe Gobierno Hulandes ta reconoce cu sclavitud tabata un crimen contra humanidad, y ta ofrece disculpa pa esaki.

   Pero e no ta keda na awe so, of na un disculpa so. Hulanda a indica cu lo cana hunto cu Aruba, y demas pais y islanan cu tabata su colonianan, pa yega na un trayecto di restaura, recupera y reconciliacion.

   Apesar cu nos a wordo sorprendi cu e intencion aki ni dos luna pasa, y apesar cu nos lo a prefera di ta mas envolvi den e proceso importante aki, nos ta considera e dia di awe un paso historico, pasobra un disculpa sincero, semper ta ta bon bini.

  Y nos por mira cu ainda tin rasgo di sclavitud, den nos pais, den Reino, y den su institutonan.  Den e trayecto nos dilanti, tanto na Aruba como den Reino, nos lo envolve mas tanto organisacion posibel, tambe nos Parlamento y otro institutonan. E intencion di Gobierno di Aruba ta pa 1 di juli 2023, momento cu nos ta conmemora y recorda 160 aña cu a kibra e cadenanan di sclavitud den Reino, cu nos tin un plan concreto, con e proceso di restaura, recupera y reconcilia lo ta pa Aruba.

`Recomendacionnan con pa haci esey, tin de sobra. Aña pasa, e dialooggroep Slavernijverleden a entrega e rapport “ketenen” na Gobierno di Hulanda, y Caricom tambe a publica un lista di 10 recomendacion “Caricom Ten Point Plan for Reparatory Justice. From apology to action”, Pues tin hopi idea.

   Nos no por cambia historia, pero nos generacion tin e oportunidad unico awor pa coregi esaki, y hasi lo corecto. Di disculpa pa accion! Conta cu nos lo tene Gobierno di Hulanda na su palabra, duna awe!