HAVA na mesa pa rondanan consultorio cu formadornan
ORANJESTAD (AAN): Den cuadro di rondanan consultorio entre diferente gremionan den comunidad y e formadornan cu ta encarga cu forma e gobierno nobo di Aruba, HAVA recientemente tambe a wordo invita pa por papia tocante puntonan di atencion pa e sector di cuido primario, cu enfoke special riba nos dokternan di cas.
Pa HAVA esaki ta un bon momento pa prome cu gobierno nobo wordo forma, e puntonan di atencion por wordo elabora cu e meta pa esakinan por wordo tuma den consideracion durante e proximo periodo di gobernacion.
HAVA, e asociacion di dokternan di cas na Aruba, ta representa e interesnan comun y ta fungi como e vocero di e dokternan di cas. Tambe e tin como obhetivo pa uni, fortalece y representa e dokternan di cas. Pues pa HAVA esaki tawata un honor pa por a transmiti den nomber di su miembronan loke mester atende debidamente den e periodo nos dilanti.
E puntonan di atencion cu a wordo comparti durante e reunion ta lo siguiente:
- Presion di trabou ta crece door di ampliacion di responsabilidad
- Cada biaha mas, e dokter di cas ta wordo uza como e punto di prome atencion pa soluciona tur tipo di pregunta cu e pashent por tin. Diferente stakeholders y protagonista den e cadena di provee cuido tambe ta contribui na esaki door di dirigi pregunta pa nos dokternan di cas siendo cu nan no ta ekipa pa atende cu esaki na e momento ey.
- Manera e contract cu AZV ta indica, dokter di cas semper mester ta disponibel. Esaki ta conduci na coleganan cu ta demotiva, ta sobrecarga cu trabou y finalmente nan por haya un burn-out. Tambe debi na e situacion aki, iniciativa di gobernacion y maneho ta haya menos atencion y baha riba e lista di prioridad, pasobra tin menos tempo pa esaki.
- Escasez di apoyo di caracter preventivo den cuido primario
- E dokter di cas no tin suficiente man y wowo na e momento aki. P’esey apoyo ta necesario pa detecta problema den e situacion na cas di un pashent. Esaki ta conduci cu den mayoria caso, e dokter di cas ta reacciona enbes di actua na un forma preventivo. Esaki primordialmente ta e caso cu nos hende grandinan den situacion dificil.
- Colaboracion tumando pasonan preventivo cu organisacionnan social of di E cuido pa esunan mas fragil den nos comunidad, manera nos grandinan, of servicio di cuido di salud mental ta core riesgo y nan no ta ricibi e atencion necesario.
- Reformacion di AZV ta necesario
E landsverordening AZV ta anticua, ta sostene solamente “cure” y no “care”. Door de vergrijzing di nos comunidad y hunto cu esaki e gastonan di cuido ta keda aumenta. Door di enfoka riba prevencion y inicia proyectonan especificamente pa esaki, lo por tin mas y miho resultado den prevencion di malesa cronico.
- Mas colaboracion entre cuido primario y secundario, al momento e no ta suficiente
Falta iniciativa pa mehora e comunicacion entre nos dokternan di cas y specialistanan medico di hospital. Tur partido ta experiencia un presion di trabou halto, y ta di acuerdo cu e por mehora pero no ta dedica na haci esaki un prioridad. Por ehempel, e sistemanan di dokternan di cas y specialistanan medico di hospital cu e dossier electronico di e pashent no ta ‘comunica’ cu otro. Lo mester bin cu un sistema nacional unda e pashent tin 1 dossier electronico, den cual e profesionalnan den cuido ta traha den nan module y e informacion ta accesibel den 1 dossier electronico.
- HAVA no ta wordo involucra suficiente encuanto e presupuesto di cuido primario
Desicionnan ta wordo tuma sin comunica of informa esaki na stakeholders y protagonistanan di cuido primario, siendo esaki ta necesario pa nan ta na altura di dje pa por trece mehoracion den e cadena di provee servicio. E situacion aki ta conduci na malcontento bou di e dokternan di cas.
- Verwijzing pa psicologia priva tambe mester wordo cubri door di AZV
Al momento cuido di psicologo no ta wordo cubri pafor di un instituto. Y no tin hopi instituto, siendo tin hopi organisacionnan priva. E deseo ta cu por verwijs den caso di keho di burnout y depresion sin cu un psychiater tin cu wordo envolvi.