"Tur hende kier cambio, pero ken kier cambia?"

"Tur hende kier cambio, pero ken kier cambia?"

Suzette Dumfries, Economista Cultural

ORANJESTAD (AAN): Den un entrevista hopi ameno y interesante, DIARIO a combersa cu Suzette

(Suzee) Dumfries, un yiu di tera experto den varios tereno y awor e ta na Aruba pa comparti su experticio.

            Suzee, kende a lanta den Rancho, tin mas di 35 aña bibando afo, pero semper el a keda cu e conexion cu Aruba. Ora cu el a sali for di Aruba cu 18 aña, el a bay studia International Studies na Harvard University na New York. Despues el a bay studia na Hulanda.

            El a conta cu el a bay studia International Studies pasobra e tabata tin e vision di bira diplomatico. "M'a kere cu esey tabata e ruta pa cambia mundo". For di chikito e tabata biaha cu su mayornan na diferente pais y e tabata tin den su mente e pregunta pakico cierto hende ta pober y pakico cierto hende ta rico.

            E deseo grandi pa compronde pakico e diferencia aki ta existi a dun'e interes den diferente topico cu tin di haber cu pobresa, a splica.

            Ora cu el a bay studia International Studies pensando cu si e ta un diplomatico, e por a bay Nacionnan Uni y cambia mundo. Asina cu el a caba su estudio na Merca y a bay biba na Hulanda den su prome aña el a haya oportunidad di bira diplomatico.

            El a wordo scogi como 'youth ambassador' di Hulanda pa UNESCO. E tabata parti di e delegacion di Hulanda cu a bay Reunion General di UNESCO pa dos aña y despues pa dos aña e tabata parti di e delegacion di Hulanda cu a bay Union Europeo. Esaki a tuma lugar ora cu e tabata tin solamente 23 aña.

            Dumfries a sigui conta cu el a haya chens di duna un discurso den UNESCO na Paris, el a ripara cu ta duna 'speech' y e paisnan cu ta den e sala ta entrega 'resolutions' y 'amendments'. "Pero e cambio cu mi tabata kier tabata restringi na papia solamente di cosnan cu tin di haber cu e maneho di hubentud cu UNESCO y Union Europeo tabata tin.

            "Pero ami tabata kier mas. Ami tabata tin e ambicion di caba cu pobresa. Eynan m'a cuminsa compronde cu en principio Nacionnan Uni y tur e organisacionnan aki ta eynan pa lobby, pa tin diferente negociacionnan cu otro, pero nan no tey pa cambia mundo. Nan tey pa orkesta con nos ta bay bon cu otro", a bisa.

            Esey ta algo cu a desapunta Suzee masha hopi mes den su prome entrada den mundo diplomatico, tempo cu e tabata studiante ainda. El a echt kere cu e ta bay cambia mundo, a expresa y "mi no a cambi'e. Mi a gewoon entrega via di Hulanda amendments na e policy di UNESCO y nada no a cambia".

            El a cuminsa ripara cu como miembro tin reunionnan y summits rond mundo, pero ken realmente ta papiando di no solamente e cambionan cu kier, pero con nos mes ta bay cambia. Cambio y cambia ta dos cos diferente.

            "Tur hende kier cambio. Cos mester bay miho. Pero ken kier cambia?", e experto a indica.

            E ora ey su interes di resolve pobresa a bira mas grandi, pero el a constata cu e estudio diplomatico y e rumbo diplomatico no ta p'e.

            Asina el a realisa cu e mester a bay cuminsa compronde realmente kico ta pobresa y asina el a bay studia Economia na Hulanda. Economia ta uza hopi instrumento pa midi kico ta pobresa y kico ta rikesa. Pero e midinan aki ta corecto?  

            Ora cu el a caba di studia e no a traha como economista. El a haya chens di bay traha como consulting y eynan su mundo a habri. Cu proyectonan rond di mundo a cuminsa compronde cu ora cu tin un problema mundial (social, economico, politico, etc) e prome paso ta defini e problema y di ken su perspectiva.

            Esaki a pone Suzee bira un persona cu a compronde cu bo mester por tin abilidad di acepta diferente perspectiva. Esaki ta nifica cu si na Aruba si tin un problema, mester wak'e di ken su perspectiva.

            El a analisa e problema di ilegalidad. Tin hende na Aruba cu ta fada di tantisimo persona ilegal cu ta bisa: 'no hay cama pa tanta gente".

            El a bis'e cu tin varios perspectiva. Tin e perspectiva humano cu ta   indica cu ta trata di hende cu tabata forsa pa bin Aruba a base di un desesperacion y esaki ta cosnan cu ta pasa rond mundo, a enfatisa.

            Akinan ta surgi e pregunta ki ora ta bay resolve e problema ey. For di e perspectiva cu no tin cama pa tanto gente, e cambernan tey. "Nos como comunidad tin e curason pa cuida nan. Locual nos tin miedo di dje ta cu beneficionan cu nos tin ta bay bira menos pa nos riba nivel  individual ya cu nos tambe tin e miedo di e perdida di poder di ken nos ta y ken bo ta birando".

            "Nos mester cuminsa puntra nos mes kico nos ta perde door di no integra nan den nos comunidad y despues kico nos ta gana", Dumfries a expresa.

            Den un di dos articulo sigui elabora riba e tema interesante aki.