Temblor di 8.8 na Rusia ta pone pueblo reflexiona riba ki peligro di tsunami tin den Caribe  

Temblor di 8.8 na Rusia ta pone pueblo reflexiona riba ki peligro di tsunami tin den Caribe   

Rino Hermans di CMO:

ORANJESTAD (AAN): Rino Hermans di Crisis Management Office (CMO), durante un entrevista a elabora un tiki riba e recien temblor di magnitud 8.8º riba Scala di Richter, cu a socede na e costa mas pariba di Rusia, esta Peninsula di Kamchatka riba Diaranson 30 di Juli 2025, cu a hasta crea alerta pa tsunami den Oceano Pacifico.

   Hermans a indica cu e temblor ey tabata di un magnitud grandi, y e profundidad di e epicentro tabata solamente 19 kilometer.  No obstante esey, toch e ola di tsunami cu el a crea, no tabata uno suficiente grandi pa a afecta henter e region di Pacifico.

   Algo cu Rino Hermans a bin tuma nota di dje bastante biaha durante training local na Aruba, ta cu hopi hende ta cana rond cu e pensamento cu “toch nada ta pasa den Caribe”...  Aki e director di CMO a indica cu e hendenan aki a lubida cu tabatin 83 tsunami registra cu a yega di socede den Caribe.  Pues Aruba y resto di Caribe tin di prepara pa cualkier tsunami den region.

   Anto den e temporada aki di 2025, por a nota un aumento di varios temblor y tambe activacion di volcan rond mundo.  Na opinion di Hermans, mundo ta un ‘tiki reboltea’, y ta keda na nan awo pa sigui informa, educa, y prepara comunidad pa scapa bida, scapa nos famia, y asina tur por pasa door di momentonan dificil aki cu mundo ta enfrentando cu cambio climatologico.

   Ventaha di Alarma rond Aruba: Manera ta conoci, rond di Aruba a instala varios palo halto cu tin speakernan potente instala pa sona alarma.  E asina yama ‘Early Warning System’ (EWS) aki pa Rino Hermans, nifica cu Aruba tin un ventaha, esta cu envez di alerta henter e isla den 32 minuut, awor cu e EWS nan por alerta henter e isla den 8 minuut.

   No tin ningun hende na Aruba cu ta primi e boton pa alarma cuminza sona, e ta conecta direct cu e Centro di Tsunami pa Pacifico, cu ta atende Lama Caribe tambe.  Pues si acaso nan detecta cu tin un Tsunami den Lama Caribe cu ta menazando Aruba, for di e Centro aki nan lo manda un señal te na Aruba pa asina e alarmanan aki bay ‘on’.

   E categorianan: Tin di corda cu Tsunami ta consisti di varios categoria.  Rino Hermans a bolbe ripiti esakinan, y nan ta: (*) Warning, (*) Advisory, y (*) Watch.  El a bisa cu si e categoria no ta ‘Warning’, no ta acepta cu lo tin hopi mas accion pa ser tuma.  Si e categoria ta ‘Advisory’, lo alerta esnan cu ta na beach y den boto.  Si e ta ‘Watch’, ta djis keda pendiente pa e informenan cu lo sigui drenta.

    Pues no ta asina cu mensahe drenta cu tin Tsunami, cu nan ta core evacua tur hende.  E ta depende ta bao ki categoria e ta cay, y asina lo atende cu comunidad a base di esey.

   Conseho di Hermans ta pa pueblo ta keda ojo pa e añanan cu ta bin pasobra tanten cu no haci nada cu e cambio climatologico, y tur pais ta prepara pa deal cu e consecuencianan di dje.  E consecuencianan por keda activo, y e biaha aki ta prome biaha cu den luna di Mei no tabatin un ciclon tropical activo.

   Pues comunidad keda prepara, y e “bon tempo” antes di mundo a desaparece, pues tin di bay stabiliza mundo, y prepara pa deal cu e consecuencianan di mal tempo y mas.