ORANJESTAD (AAN): Un di e industrianan principal na Aruba tabata esun di e refineria.
Rond di e industria aki, cu a cuminsa cu LAGO Oil Refinery na 1924 y su posterior ciere, tambe tin tambe storianan cu nunca a wordo conta. Sinembargo, e siman aki, e periodista Lelicia Tromp a lansa un documentario cu e nomber: 'Coastal Refinery, Oscar Wyatt and Aruba: An untold story' (Refineria Coastal, Oscar Wyatt y Aruba: E storia cu nunca a wordo conta).
E impacto di e apertura di LAGO Oil Refinery na 1924 y e consecuencianan di su ciere tabata devastador pa e economia di Aruba. E refineria aki a marca e inicio di e era industrial moderno na Aruba y tabata e pilar economico di e isla durante gran parti di siglo XX, te cu su ciere na 1985.
Meymey di e periodo di incertidumbre, un figura determina y visionario, Oscar Wyatt, fundador di Coastal Corporation, a tuma un decision inespera: a pesar di consehonan negativo for di instancianan financiero internacional, el a dicidi di inverti den Aruba. Asina mes a nace Coastal Refinery cual a habri na cuminsamento di aña 1990.
Coastal Refinery a duna bida nobo na e industria petrolero di Aruba. E refineria a crea cupo di trabou pa hopi arubiano y a yuda stabilisa e economia local despues di e impacto negativo di Lago su ciere. Oscar Wyatt su decision pa confia den Aruba a mustra un spirito di perseverancia y fe den e potencial di un isla chikito.
Coastal a opera te cu 2012, ora cu e refineria a cera definitivamente. Su legado, sinembargo, ta keda vivo den memoria di esnan cu a traha eynan y den e historia industrial di Aruba.
Den entrevista cu DIARIO, Lelicia Tromp a splica cu e idea pa haci e documentario aki a bin door di un combersacion cu algun amigo y e topico a bin dilanti. Esaki ta un topico cu nunca el a profundisa riba dje y asina el a bin haya un documentario di Sr. Oscar Wyatt, traha na Merca, en conexion cu su di 100 cumpleaños.
Tromp a pensa cu tabata bunita traha algo asina tambe na Aruba. El a cuminsa busca contacto cu diferente hende y e reaccionnan tabata agradabel. A scoge un grupo di hende y a bay entrevista nan pa nan conta nan experiencia trahando na un refineria, kico esey a nifica pa Aruba y si nan por a combina esaki cu e persona di Oscar Wyatt.
Pero ora a bay busca informacion no tabatin hopi dato di Coastal Refinery. A busca den archivonan, online local y internacionalmente y no tabata haya mucho cos di Coastal. Ni potret of informacion por escrito.
Den transcurso di e lunanan, el a sigui busca dato, papia cu hende pa asina crea un bista di con nan a experenci'e pa ta un arubiano trahando den un refineria internacional, Lelicia Tromp a indica.
Di e forma aki, e periodista a busca e manera pa hinca e informacion den un storia cu ta regarda Aruba. Oscar Wyatt tabata un persona perseverante cu a pasa den un duro. El a traha hopi duro pa loke e tin, el a expresa.
Wyatt a cuminsa su refineria na Merca cu hopi tiki placa y pocopoco a lanta esaki te cu el a bira un compania multinacional. Contra tur pronostico, Oscar Wyatt a dicidi di bin Aruba y den e documentario ta conta con e proceso aki a bay. El a habri Coastal Refinery na Aruba y a resulta di ta un bon 'move', cu a yuda Aruba recupera bek despues di e ciere di LAGO, Tromp a expresa.
El a remarca e scarcedad di informacion y esey ta pa motibo cu e tempo aya no ta manera awo cu tur hende tin telefon, camara, rednan social y cu casi tur cos ta digital. Loke por a haya ta documentonan, articulonan, potret den 'hard copy'. Na Archivo Nacional, na Biblioteca por a haya videonan di e tempo ey, noticieronan, articulonan den corant, pero potret di Coastal specificamente no tabatin of tabata masha tiki.
E documentario ta enfoca den e periodo di 1990 pa 2012 caminda ta papia di e desaroyo, e negociacionnan pa por a yega na apertura te na ciere di Coastal Refinery na 2012. E documentario ta resumi e temporada cu Coastal Refinery tabata estableci na Aruba. A entrevista diferente ex trahador y persona clave cu a haci posibel cu e refineria por a habri na Aruba despues di un periodo dificil. Alabes ta enfoca riba e bida di e fundador y CEO di Coastal Corporation Sr. Oscar Wyatt, kende na e momentonan aki tin 100 aña di edad.
"Pa mi mes e tabata un experiencia hopi agradabel y mi a siña hopi di dje (...) y ora mi a bay profundisa den dje mi a bin compronde hopi cos mas miho. Eynan bo ta cuminsa wak en berdad ki impacto esaki tabatin no solamente riba e personanan, pero riba henter nos comunidad, pa Pais Aruba", Lelicia Tromp a expresa.
Esnan interesa den wak e documentario por hay'e disponibel riba e canal di Youtube: Mainta cu Lelicia.
{gallery}Periodista Lelicia Tromp a lansa documentario Refineria Coastal, Oscar Wyatt y Aruba E storia cu nunca a wordo conta{/gallery}