Corupcion ta cuminsa cu poder politico partidista y privilegio personal
*Evolucion sistema di eleccion a kibra tur forma di discriminacion
*Pueblo mester ta bon informa di origen di politica como su herment
ORANJESTAD (AAN) — Na momento cu hende a dicidi cu e no kier wordo goberna dor di Rey of Emperador cu a hereda nan poder, e pregunta a surgi con Pueblo por maneha su mes.
Esaki ta origen di democracia, un sistema pa yega na un Gobierno di Pueblo, cu finalmente a wordo eligi a base di sistema di eleccion, cu na su turno ta describi, con a deshaci di otro poder cu por destrui democracia.
Democracia, e palabra Griego pa “Gobierno di Pueblo”, mester a bira realidad den politica, haciendo uzo di politico.
Kico ta un politico? Kico e nomber aki realmenta nifica?
Pa haya e contesta mester bolbe na e palabra Latin “politicus”, cu ta Papiamento ta nifica “di Pueblo of di Estado”.
Pa un politico pues ta realmente di Pueblo, e mester a wordo escohe a base di un sistema democratico, electoral, den cual e voz di Pueblo ta resona directamente sin discriminacion pa raza, sexo, poder economico of politico.
Ora mira atras den historia, ta nota con e actual sistema politico di Aruba a desaroya y con atrabez di historia a deshaci di aspectonan cu ta crea discriminacion.
Hende muher a haya derecho di voto cu antes tabata solamente un posibilidad pa hende homber. A deshaci di sistemanan financiero cu tabata dicidi cuanto entrada financiero un persona tin, pa e por vota pa su pais.
E edad pa por participa na eleccion, a baha pa bay refleha e edad real cu hobennan ta capaz pa asuminan responsabilidad enfrente nan pais.
Den sistemanan cu ta regla participacion na eleccion, a schrap tur loke por produci abuso di poder.
Di e forma aki, legislacion ta percura pa tur miembro di comunidad, eligi personanan cu na nomber di Pueblo ta bay traha pa Pueblo y no pa nan grupo di interes.
Palabra ta keda e hora na Pueblo cu ta scohe su gobernante a base di un sistema husto pa henter comunidad y no a base di loke ta cumbini e votador, cu ta keda e porta mas grandi pa corupcion!
Kico ta corupcion? Atrobe ta bolbe asuntonan di idioma, cu ta splica cu corupcion ta e proceso pa putri, pa destrui y elimina finalmente, loke tin un origen sano.
Ora papia di un sistema di gobernacion a base di corupcion, ta papia di e sistema cu poco poco ta deshaci di loke ta sano, loke ta bon, loke ta alimenta curpa y mente di hende.
E destruccion di normanan y valornan democratico ta habri caminda pa politica bira un proceso cu ta bolbe na e forma cu un grupo di comunidad ta wordo trapa of castiga pasobra e no ta di acuerdo cu por ehempel emperador of rey cu ta dicidi riba su bida.
Den situacion di un gobierno democratico, Pueblo ta participa cu tur proceso cu ta atende cu hende y su bienestar for di momento cu e nace te ora e muri. Den eleccion Pueblo ta dicidi kico lo pasa cu su placa, cu su teritorio, cu tur loke ta su bienestar cu segun e sistema electoral, ta wordo poni den man di politiconan cu por forma un mayoria den Parlamento despues di un eleccion den cual partidonan ta bringa otro.
Pa Aruba e papel di Reino sigur tin un lugar importante pasobra como parti di Reino, Aruba no solamente conoce un constitucion propio di Aruba, pero tambe e constitucion di Reino mientras Arubianonan ta subito di Rey y Reino mester garantiza nan bienestar.
Esaki ta e porta cu ta habri pa Aruba, un isla chikito cu tambe ta un asunto interesante den historia di gobernacion di paisnan.
E pensamento mundial general ta a base di experencia, cu abuso politico y di poder ta mas facil na un pais cu un poblacion chikito, cu mester produci un grupo grandi di politico den Gobierno, den Parlamento y den tur lugar cu e situacion gubernamental ta permiti politica penetra sin laga prueba atras cu e ta dicidi.
Pero riba tur posibilidad pa e sistema original di Aruba wordo corumpi, ta keda e sistema legal, cu por wordo aplica contra corupcion, cu ta enemigo y destruccion di un pais cu ta perde su sentido di democracia ora popularidad di un politico ta mas importante cu bienestar di e pais.
Democracia ta depende di bon boluntad di tur sector y di tur miembro di un comunidad, den un mundo cu ta duna prueba di horor y dolor di paisnan grandi, caminda democracia ta wordo destrui pa politiconan cu ta busca solamente nan propio bienestar cu nan ta sconde.
“Duna e Pueblo pan y gozo” (Geef het Volk Brood en Spelen) ta keda un formula historico den e proceso democratico cu na e momentonan aki na un nivel mundial, ta na peliger den e buskeda personal di poder.