E biaha aki tur Departamento di Gobierno a wordo inclui den e simulacro grandi di Tsunami  

E biaha aki tur Departamento di Gobierno a wordo inclui den e simulacro grandi di Tsunami   

Diahuebs awor lo tin Carib Wave 2023

ORANJESTAD (AAN): Cada aña, UNESCO ta organiza un training di Tsunami pa region Caribense pa asina por monitor e preparacion di cada pais, pa determina con bon nan ta prepara si acaso un Tsunami plama den e region.  Awor cu cambio di clima ta influenciando tempo mundialmente, e efectonan aki ta hisa e riesgo pa tur pais riba e planeta.

   Aruba tambe ta prepara pa e simulacro yama ‘Carib Wave 2023’ cu lo tuma lugar Diahuebs 23 di Maart venidero.

   Rino Hermans di Bureau Rampenbestrijding Aruba (BRA) a comenta cu anualmente e isla aki ta participa agresivamente na e simulacro.  Pasobra tin hasta Hotelnan local cu ta participando den esaki, como tambe varios scol riba e isla.

   Nacionnan Uni a recomenda pa aña 2023 tur pais pa ademas di enfoca hopi riba ‘Disaster Management’, tin di enfoca tambe riba ‘Risk Management’.  Segun Hermans, pesey e biaha aki pa casualidad nan a cuminza cu e Diensten di Gobierno tambe, pasobra antes ta djis e First-Responders tabata train den e simulacro, combina cu Hospital.  Despues a haya acerca participacion di scolnan tambe (cu ya ta un comunidad di 30.000 persona) y esaki so si logra salba nan, bo a salba gran parti di poblacion riba e isla.

   Pa 2023 tambe, Hermans a bisa cu como 143 Dienst di Gobierno lo ta participando, y nan mester por sa kico nan tin di haci den caso un berdadero Tsunami yega y subi tera na Aruba.

   Diahuebs mainta pa 10’or lo tin e alerta di un Tsunami cu a wordo causa pa e volcan di Mount Pelée na Martinique, y cu e ola di 3 meter lo yega costa.  Tur esey den un simulacro.

   Bureau BRA lo bay ta trahando 2 dia tras di otro, dunando guia na scolnan cu ta riba bon caminda cu nan plannan di emergencia.  Awor ta e Diensten di Gobierno tambe cu ta cuminza e biaha aki.

   Rino Hermans ta calcula cu aki 5 aña, nan lo tin tur Departamento di Gobierno na un nivel di ta full cla cu nan plan di emergencia, y cu nan por responde den caso di un berdadero Tsunami.

   Meta semper di un pais pa caso di un desastre natural, ta pa scapa bida di hende, stabiliza e situacion, scapa infrastuctura, y start-up bo economia.  Aki ta unda cu Diensten di Gobierno cu ta duna servicio, tambe mester por sa con ta proteha nan data digital awendia.  Bo mester ta prepara esey, sino despues di cualkier evento nunca mas lo por recupera e data aki, y lo bo keda manca pa 2 pa 3 aña cu economia stagna, y kizas tur hende lo bay biba di pakete di cuminda e ora.

   Haya nota 72 ora prome: Tabata Dialuna cu tur Diensten di Gobierno a haya un notificacion, pues 72 ora prome cu e simulacro, cu nan a haya notificacion di lo ta participando, y pa evalua internamente kico nan tin prepara, ki palabracion nan tin, etc.

   E biaha aki e simulacro ta 10:00 am.  Si acaso di berdad un Tsunami ta socede, ata e ora ey lo bo haya 10:00 am un monton di mayor riba caya rumbo pa bay busca muchanan na scol.  Tur esey debi cu nan no sa kico pa haci den caso di un berdadero di Tsunami Warning.

   Bureau BRA a percura semper pa e First-Responders tabata riba un nivel.. y esey a wordo logra!  Despues a bay pa e scolnan di Aruba pa yega na un nivel... pasobra nan tin e filosofia cu si acaso e alumno sa, y e scol ta prepara, e mayor por ta un tiki mas trankil na su cas, trabao of instancia unda e ta laborando.

   Awor a yega e momento y tin tempo pa evalua y yuda e organizacionnan pa nan traha un Plan di Emergencia den caso di Tsunami.

   Si acaso ta un Horcan, kizas bo tin 10 dia di antemano informacion caba pa bo prepara.  Pero den caso di un Tsunami, bo tin apenas 1 ora y 20 minuut pa atende.  Esaki lo pone cu hopi bida di hende lo bira victima di dje, infrastuctura di e isla lo bira victima, y tur sector comercial (pilar economico) ta na e banda cu ta sufri mas efecto.

   Pesey tin di prepara pa proteha infrastuctura, y esey tin di traha riba dje ainda.  Pero esun di proteha bida, esey tey caba na un nivel cu nan a traha riba dje caba.