Cubanonan ta bisa cu e isla tin solamente tres problema:  Desayuno, almuerzo, y cena

Cubanonan ta bisa cu e isla tin solamente tres problema:  Desayuno, almuerzo, y cena

HAVANA: Cubanonan en general ta nada feliz ultimo añanan.  Pasobra tur dia nan tin di sali pa busca, pa cumpra, pa reparti, y cushina cuminda. 

E ta un arte di cana pariba-pabao y cu tur hende na Cuba tin di haci tur dia.  E humor crioyo eynan ta refleha esey continuamente: “Na e isla tin solamente tres problema: Desayuno, almuerzo, y cena”.

   Agrega na esey e pandemia di Covid-19, cu a pone entrada nacional y di casnan cay pisa, loke hunto cu medidanan di reorganizacion economico cu a wordo aplica na e pais desde Januari 2021 ta pone famianan den situacion aun mas vulnerable den termino di acceso na cuminda.

   Cuba ta importa cerca di 70 porciento di cuminda cu e ta consumi, y Gobierno na Havana awor tin menos divisa pa cumpra e alimentonan ey.  Parti di e resultado di e scarcedad aki ta wordo refleha den rijnan largo di hende sperando di por haya cuminda, y prijsnan cu a subi fuertemente pa productonan clave manera lechi, carni di porco, y aroz.

   E isla ta pasando den un crisis severo den su agricultura cu a afecta tanto e produccion, distribucion, y consumo di cuminda.  Tur hende a ripara tambe pa awor, cu e medidanan tuma door di Gobierno pa soluciona un crisis, a dura demasiado y realmente ta hopi ineficiente y limita.  E importacion di fertilizante y demas material pa agricultura, cu ta indispensable pa mehora e produccion den cunucunan, ta casi no-existente pa algun aña caba  Cultivo di berdura y fruta ta casi na 0,00 porciento, y e obstaculonan burocratico di Havana riba e agricultor chikito ta un dolor di cabez pa hopi hende.

   INEFICIENCIA DI HAVANA: Un otro problema cu a hasta destrui varios proyecto campesino, ta cu nan ta keda sin haya pago pa e trabao.  Agricultornan mes den municipio La Palma a keha na nan cooperativa, cu tin biaha ta dura 3 luna y mas pa por cobra pa tur e produccion cu nan a entrega.  Nan ta denuncia e problema, y Havana ta priminti cu lo drecha esaki, pero e ta sigui afecta nan.

   Pafo den e municipionan, awor tin problema cu productividad.  Esaki a wordo demostra cu loke ta pasando cu lechi y e productonan deriva di dje.  Limitacionnan tecnologico ta obstaculizando productornan chikito, y e ineficiencia di Gobierno a pone cu awor lechi a bira un alimento di luho.

   Den e ultimo tres decada, mientras cu produccion mundial di lechi a crece cu mas di 59 porciento, na Cuba ta net lo contrario, esta cu ta mira un remarcable caida.  Segun stadistica oficial, di e 1131,1 miyon di liter di lechi produci na 1989, el a baha cu mitar na 2018, y a pasa den añanan critico manera na 2005 ora cu a registra solamente 353,2 miyon di liter di lechi.  Esaki ta demostra cu tin fayonan grandi den e area aki, y ta ehemplo con e Gobierno Socialista na Cuba ta completamente ineficiente y ta bin cu retrasonan absurdo cu no ta yuda e produccion estatal purba na adapta su mes.  Algo asina bo por mira ta pasa tambe bao di Gobierno Socialista di Nicolas Maduro na Venezuela.

   SUFRI DI ANEMIA: E rapport di Programa Mundial di Alimento pa Cuba 2021-2024 ta bisa cla y raspa cu e hogar promedio Cubano ta pober den micronutriente, e no ta bastante saludable ni varia, debi cu no tin suficiente alimento nutritivo y hopi biaha ta scars.  E costumber di come ta birando inadecua, y consecuencia di esey ta cu hendenan no ta haya suficiente nutricion y ta cuminza bira gordo como cu ta come malo.

   A bati alarma cu ‘Anemia’ tambe ta un grave problema di salud publico.  Den 14 municipio na parti pariba di Cuba, tin como 40% di hende cu Anemia, y ta afecta cerca di 38% di muhernan na estado.  Di 1997 caba Cuba ta trata di bin cu un plan pa controla malesa di Anemia, pero ta parce cu como cu nan no tin suficiente cuminda pa poblacion, keto bay e malesa aki tey.

   E problemanan pa cu suministro di cuminda ta varia di carni y demas proteina di animal, cu tin biaha casi no ta obtenible, te na granonan cu ta bin na prijs espantoso, te na boonchi, berdura, y algun fruta cu no ta den variedad suficiente y cantidad pa asina yuda e ser humano alimenta su mes diariamente bon.

   Pesey mes, tur dia nan ta para den rij cu speranza di por haya algo di come, y pensa si acaso nan lo haya desayuno, almuerzo, y cena.