Aruba ta reafirma compromiso pa proteha su bishitantenan ancestral

Aruba ta reafirma compromiso pa proteha su bishitantenan ancestral

Dia Mundial di Turtuga di Lama:

ORANJESTAD  (AAN):  Dialuna 16 di juni 2025 tabata riba Dia Mundial di Turtuga di Lama, Aruba ban uni cu e comunidad global pa celebra e magnifico criaturanan aki, un especie unico, y asina nos ta renoba e compromiso pa nan conservacion. Nos ancestronan a wak nan, generacion tras generacion a mira e turtuganan di lama bolbe bek y subi riba nos beachnan prestigioso, pa pone nan webonan. Pero tin un urgencia y comunidad ta preocupa pa e menasanan creciente cu ta pone nan existencia na peliger. Directie Natuur en Milieu (DNM) ta traha maneho pa aporta na un naturalesa y medio ambiente saludabel pa bestianan manera e turtuga di lama tambe.

            Aruba ta orguyoso di ta un sitio na unda e turtuganan di lama ta yega y ta sinti nan na cas. Pa añanan e turtuganan di lama manera e drikiel ta bin bishita nos. Hopi tambe ta e boluntarionan di Turtuga Aruba Foundation cu ta yuda pa monitor ora e bestianan aki yega y tambe ora e webonan broei y cu e yiunan sali y por haya nan caminda pa lama. Pero no ta e drikiel so ta bin den nos awa teritorial, e turtuga di lama, turtuga blanco, tambe ta un popular.  

            E criaturanan noble aki ta bolbe cada aña na e mesun beachnan unda nan mes a nace, un testimonio di e naturalesa pristino di nos ecosistema na nos costa. Sinembargo, e desaroyo rapido y e impacto di turismo den cantidad halto, aunke esencial pa nos economia, ta presenta desafionan significativo pa e habitat critico aki.

            Preocupacionnan ta hopi entre e comunidad Arubano cu e crecemento por yega na un punto caminda e turtuganan di lama lo no sinti nan sigur mas pa bolbe aki pa pone nan webonan. Manera cu DNM ta trece dilanti ta cu, no por permiti cu desaroyo ta stroba e chens pa e turtuganan aki por sigui existi. Mester wak e na e manera cu ya nan ta parti di nos herencia natural y un indicacion di e salud di nos medio ambiente marino.

            Ademas di e menasa di perdida di habitat, e turtuganan di lama ta confronta peligernan grave pa motibo di redanan di pisca abandona  y e aumento alarmante di contaminacion di plastic den nos oceano. Hopi turtuga ta keda pega den e redanan aki, of ta confundi saconan di plastic cu ‘jellyfish’, y  ta resulta den heridanan grave of ta muri.

            Riba e Dia Mundial di Turtuga di lama aki, Aruba ta haci un yamada urgente pa accion:

  • Pa desaroyo sostenibel: Nos ta boga pa bon planificacion entre desaroyo y conservacion, pa sigura cu e areanan na unda turtuga ta yega ta keda proteha y controla pa actividadnan humano. Esaki ta inclui regulacionnan stricto pa cu iluminacion na costa cu por desorienta e bestianan.
  • Practica di piscamento responsabel: Nos ta urgi nos piscadonan local y turistanan pa adopta practica di pesca sostenibel, evitando redanan of liña di pisca cu ta keda bandona y pa elimina desperdicio di piscamento na un manera responsabel (saco cu has ta bin den dje).
  • Reduci uzo di plastic y mas conscientisacion: Nos ta reitera nos compromiso pa reduci e uzo di plastic di un solo uzo y ta pidi cada individuo pa tuma accion den campañanan di limpiesa di beachnan y pa uza productonan re-usable. Conscientisacion publico tocante e peliger di plastic pa bida marino ta importante. Tene nos beachnan liber di e desperdicio cu bo ta trece pa uza riba bo ‘beach day’.

            Gobierno di Aruba y su departamentonan concerni hunto cu organisacion no-gubernamental local manera TurtugAruba Foundation, ta trahando diligentemente pa monitoria e areanan unda turtuganan ta pone webo, proteha e webonan, y den caso cu mester tambe rehabilita turtuganan herida. Sinembargo, e esfuersonan aki tin mester di e cooperacion di cada ciudadano y bishitante.

            Turtuganan di lama ta un simbolo di resilencia y un indicador di e salud di nos planeta. DNM ta invita tur hende na Aruba pa reflexiona riba nos rol como cuidado di e ecosistema fragil aki. Laga nos traha hunto pa sigura cu futuro generacion tambe por logra mira con e turtuganan di lama bolbe na nos costa. Aruba ta keda un hogar pa e turtuganan di lama, y cu e compromiso di nos comunidad, nos por sigura cu nan ta sigui existi den nos awa cristalino y bolbe riba nos beachnan.