Reduccion di debe ta keda esencial y ta crea espacio den e presupuesto pa reformanan den cuido

Reduccion di debe ta keda esencial y ta crea espacio den e presupuesto pa reformanan den cuido

CAft:

ORANJESTAD (AAN):  Desde 2023, Aruba ta realisando surplusnan, y anualmente e pais ta amortisando debe. Hunto cu e crecemento economico, esaki ta pone cu e ratio di debe ta baha rapidamente. Na mes momento, e fundeshi ainda ta vulnerabel: e gastonan di interes ta keda sumamente alto y debi na e envehecimento di poblacion den futuro e gastonan di cuido lo forma un parti tur biaha mas grandi di e presupuesto. Ademas, CAft ta señala riesgonan respecto di e hospital. Reformanan ta keda necesario pa salvaguardia sostenibilidad di finanzas gubernamental.

Cuido na prueba di futuro

CAft ta constata cu riba algun area di cuido, Aruba ta mustra desaroyonan positivo. Por ehemplo, a reduci e ratio di cuido di 8,7 porciento di e producto nacional bruto (bbp) na 2023. Control di e gastonan di cuido si ta keda importante considerando e hecho cu poblacion lo sigui enbehece. Den e marco aki, ta positivo cu AZV ta trahando riba e adopcion di un perspectiva riba termino largo y e aplicacion di un marco di gastonan multianual como instrumento di control.

Aruba ta implementa reformanan manera a ser inclui den e acuerdo di cuido. Den e contexto aki, e enfasis ta riba alivio di cuido hospitalario fortaleciendo e funcion di gatekeeper di dokternan di cas, y promocion di prevencion. Na mes momento, mester di maneho pa acomoda e demanda creciente pa cuido a largo plaso. Actualmente, e gastonan pa cuido di hende grandi ainda ta limita, pero debi na e envehecimento di poblacion, lo tin tur biaha mas demanda di cuido. P'esey, ta necesario pa haci escogencianan desde awor cu ta yuda tene cuido pagabel y na prueba di futuro.

Den combersacionnan cu varios partido, a menciona e deficiencianan den e edificio di hospital. Si no haya solucion, tin riesgo cu cuido ta keda perhudica. Considerando e funcion di cuido vital, ta importante pa tur partido asumi nan responsabilidad, y yega na un enfoke conhunto tocante di e asunto aki mas pronto posibel.

Drecha e fundeshi

A pesar cu desde 2023, Aruba ta realisando surplusnan y e ratio di debe ta baha rapidamente, e gastonan di interes ainda ta pisa hopi; actualmente, 16 porciento di e presupuesto ta dedica na interes. P'esey, reduccion di debe ta keda esencial, y ademas ta crea espacio den e presupuesto pa reformanan den cuido. Den e marco aki, CAft ta hala atencion riba e exceso di mas cu AWG 500 miyon cerca AZV y Sociale Verzekeringsbank cu por emplea (parcialmente) pa amortisacion di debe, teniendo na cuenta e obligacion legal pa tene un reserva.

Banda di esaki, CAft ta mustra riba e importancia di supervision y maneho mas estricto di entidadnan gubernamental. Den e marco aki, elaboracion di un politica di participacionnan y dividendo ta un precondicion. Ademas, implementacion rapido di bon corporate governance ta esencial.