Hellen Croes a confirma cu Partido MIA tambe a registra pa eleccion

Hellen Croes a confirma cu Partido MIA tambe a registra pa eleccion

ORANJESTAD (AAN): A keda confirma, cu desde dia 22 di April 2024, cu un partido nobo cu yama “Partido Movemento Indigena Arubano” a worde registra na Electorale Raad.

   Lider di Partido MIA tamr. drs. Helena Croes (Hellen). Nan meta ta pa proteha e derecho di tur Indigena Arubano. Nan definicion di ken ta cay bao indigena Arubano ta lo siguiente:  (*) Tur persona cu por demostra cu e tin un ancestro f/m naci na Aruba den siglo 18 y/of siglo 19.

   MIA ta para pa proteccion di nos tera, nos identidad y nos derecho di autodeterminacion. Na December 2022 conseho di Partido a formula y firma un declaracion den nomber di pueblo Indigena di Aruba y a worde entrega na VNO.  Na 31 di januari 2023 lider di MIA cu algun miembro di conseho a bolbe entrega e declaracion cu exigencia pero e biaha aki personalmente na secretario di Estado van Huffelen den presencia di rey Willem Alexander. Nos a haya contesta di gabinete di rey riba nos declaracion titula “Declaracion di Pueblo Indigena Arubano”. Rey a laba man, el a basa su mes riba responsabilidad ministerial. P’e motibo aki nan a lanta MIA. Den nan declaracion nan ta basa nan mes riba tratadonan internacional relaciona cu derechonan di pueblonan indigena. Un di e tratadonan aki ta: United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples.

   Pueblo autoctono Arubano ta di rasa indjan Caquetio. E colonistanan mayoria di origen Hulandes cu a yega akinan den siglo 18 den transcurso di añanan a mescla cu e miembronan di e pueblo Caquetio existente akinan. Resultado di e prome censo realisa na 1715 a indica cu tabata biba 393 indjan Caquetio na Aruba. Na 1754 gobernante y colonistanan a haya permiso di WIC pa habita Aruba. Nos ta descendiente di e Caquetionan y e prome Europeonan cu a yega e tempo ey. Den 1827 e asina yama indjannan salbahe (Guajira) a worde registra; nan tambe a mescla cu e indigenanan di Aruba.

   Nos historia sociocultural t’e punto di salida p’e declaracion di Movemento Indigena Arubano. Hulandesnan di WIC a colonisa Aruba sin consentimento di e habitantenan Indjan cu tabata biba trankil den tur libertad. Nan a worde obliga pa traha sin pago; coba pos, traha trankera, limpia rooinan y core tras di cabrito. Den 1795 Indjannan a lanta contra tanto abuso y a nenga di sigui traha p’e Hulandesnan. Rebelion indigena a sigui tuma luga te na 1827 ainda. Y Iglesia catolico a hunga un rol importante den e represion di pueblo indigena Arubano. A tene e pueblo abao a base di religion y a spanta pueblo cu dios y fierno. Na aña 1824 a descubri oro y atrobe pueblo no a haya ningun beneficio. Pueblo indigena mes no tabata mag di coba oro. Hulandesnan tabata impone castigo di zweep si nan gara un indigena ta coba oro. Hopi di nos a yega di tende storianan di nos grandinan tocante benanan scondi den mondi. P’esey un di nos exigencianan den nos declaracion ta pa debolbe nos e balor actual di e oro cu a worde saca te na 1916 for di Aruba. Paso tur cos a tuma luga sin consentimento di e pueblo original. Pueblo indigena mes no tabatin mucho di bisa. Hulanda a uza e mesun base canonico cu a worde uza den tur colonia; Doctrina di Descubrimento. Esaki tin su origen den leynan canonico Papal di 1493 cu ta bisa cu tur pais cu worde descubri unda hende no ta profesa e fe catolico, no tin alma y por worde subyuga y colonisa.

   Movemento Indigena Arubano a pone 15 exigencia dirigi na Estado Hulandes y na Rey. Exigencianan ta entre otro: stop di duna paspoort via Aruba; stop permiso di estadia y trabao; derecho riba tur tereno publico cu no ta duna ainda den erfpacht; pago na nos tribu di 1,180 ton di oro na e balor actual; bin cu un BIVA pa tur hotel/Airbnb, Belasting Inheems Volk van Aruba, y un stop permanente pa duna permiso pa traha hotel, condominio, Airbnb paso Aruba ta di NOS.