Derecho huridico di trahador ta keda valido durante un  pandemia

Derecho huridico di trahador ta keda valido durante un  pandemia

Gisele-Mireille Sint Jago ta mustra

ORANJESTAD (AAN): Segun Gisele-Mireille Sint Jago kende ultimo eleccion a aparece riba lista di partido Pueblo Prome y el a ricibi 14 voto total, ultimo dos aña varios desacuerdo entre empleador y trahador a yega dilanti di mesa berde. Huez a aplica e leynan riba e conflictonan laboral cu a surgi durante e pandemia cu un crisis economico como consecuencia.

   A resulta cu durante un pandemia e derechonan di e trahador ainda ta keda valido y mayoria biaha e riesgo ta keda pa e dunador di trabao. P’esey Gobiernonan rond mundo a bin cu solucionnan manera Loonsubsidie of ‘Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid’ (NOW).

   Caso Nul-uren na Curacao: Un ehempel ta un caso cu a yega den corte di prome instancia na Curaçao y a culmina dia 9 di juni 2020. E doño di trabao di un restaurant na Penstraat a haya su mes forsa pa cera su portanan dia 16 di maart 2020, door di e medidanan di Gobierno contra Covid-19.

   Dia 26 di maart e gerente a manda un carta pa tur trahador riba contract referiendo na e informacion cu nan e ricibi dia 17 di maart y cu tur trahador por scoge entre un ‘nul-uren contract’ of pa entrega nan retiro. El a duna e trahadornan 3 dia pa mandele un e-mail bisando cua opcion nan ta scoge.

   Un trahador cu un contracto pa un tempo fiho,e ora ey a manda un carta back bisando cu e no ta bay di acuerdo cu ningun di e dos opcionnan y cu e ta pidi pa haya su salario normal conforme su contract di labor di 32 ora. Na di dos lugar e trahador a pidi pa haya e pago atrasa paga cu despues di 3 luna ainda e no a ricibi. Na di tres lugar el a pidi pa haya su salarisstroken (payslips), cual su doño di trabao nunca a dunele durante e aña cu el a traha eynan.

   Huez a dicta cu cambio di un contracto di labor no por worde haci di un banda so. Tambe cu pa por sa ki consecuencia individual un cambio di e situacion economico tin riba e contracto di labor di un trahador, mester haci uzo di e cuater criterianan di e Stoof/Mammoet arrest: un motibo valido, despues di deliberacion cu e trahador, e mester ta un proposicion di e doño di trabao cu ta  rasonabel y cu por spera di e trahador cu e por acept’e.

   Huez a dicta na fabor di e trahador riba tur tres punto y e doño di trabao mester a sigui paga  e trahador su salario te cu e dia cu e disolucion di e contracto a worde aproba door di DPL oficialmente, teniendo cuenta cu e 1 luna di aviso manera stipula den e contracto laboral.

   Obligacion pa paga trahador ta keda valido tambe durante un pandemia

Na St. Maarten tambe tabata tin un caso den corte cu un carpinte a gana. E doño di trabao, sin aviso a keda sin pagele su salario na maart, april y despues di augustus 2020 bay dilanti. E empleador a duna como motibo cu no tabata tin trabao (entrada) pavia di Covid. Sinembargo, huez a dicta cu e contract di labor ta valido y cu a doño di trabao no por dicidi unilateralmente pa no paga e trahador.

Na januari 2021 un compania a keda sin paga mas cu 70 trahador ora el a entrega su peticion pa Loonsubsidie laat. No ta conosi si e trahadornan di e compania di limpiesa aki, a busca nan derecho.

   Na Hulanda e sindicato FNV a gana su caso pa defende e derechonan di su miembro dia 6 di mei 2021, ora cu e doño di trabao tabata menaza di bay kita e oranan cu no a worde labora, pavia di accion collectivo, for di e salario di e trahador. Huez a dicta cu e derecho pa manifesta no por worde kita pavia di un pandemia y riba dje a pone un medida di boet di 50.000 euro maximo, si por se caso e doño di trabao no cumpli cu e veredicto. 

    Gobierno Aruba vs Simar:  Importante pa desaroyo huridico den Reino henter.

   Pa clausura, mas cu 12 caso den 2020 y 2021 de corte di prome instancia de Reino a prueba cu un pandemia no ta un motibo cu automaticamente y sin prueba of motibo valido por worde uza pa keda sin respeta ley y palabracion laboral. E no ta duna un base pa forsa un grupo di trahadornan pa traha mas ora cu nan ta worde paga, keda sin worde paga of pa kita nan derecho pa manifesta. Pues, banda cu e ‘proposicion’ pa entrega 13 dia di ATV y keda worde paga 87,6% ta ridicules y un falta di respet, e ta contra ley. Locual Gobierno si por a haci ta propone pa subi e cantidad di ATV pa aña cu 12 dia, esey lo tabata un proposicion husto y rasonabel. A base di articulo 39 di Statuut, concordantiebeginsel, e veredicto di huez den e caso sumario cu Gobierno a lanta contra SIMAR, pa preveni pa por ehecuta e accion di baha e oranan di trabao , casi sigur lo bay cay na fabor di SIMAR y asina na fabor di nos tur como trahador. E veredicto aki lo trece mas claridad y lo contribui na e desaroyo huridico na Aruba y den Reino henter.