Na Aruba tin caminda unda e Hende Muhe ta ricibi menos placa cu e Hende Homber pa e mesun trabou

Na Aruba tin caminda unda e Hende Muhe ta ricibi menos placa cu e Hende Homber pa e mesun trabou

mr. dr. Alida “Lily” Marval

*Articulo 1 di Constitucion ta bisa cu tur hende, sin distincion, tin derecho igual

No solamente awe y e resto di siman nos ta para keto pa demostra nos disgusto contra violencia dirigi contra hende muhe. Henter anja ta tende aki aya voznan cu ta alza y ta protesta contra violencia en general, violencia contra yiunan y violencia contra hende muhe. Mi kier trece algun punto padilanti cu tin di haber cu violencia en general y violencia domestico.

  1. Origen di violencia ta cuminsa na cas. Den un cas unda e homber kier mustra cu ta E ta manda, e ta uza palabra malo contra su esposa y yuinan y terminologia insultante manera: bo ta mahos, gordo, dom. Bo no ta sirbi pa nada. Esaki nos ta yama violencia psycologico, verbal of mental. E NO ta crea un atmosfera di Paz y Amor den un hogar. Al contrario: e ta crea tension, mal ehempel pa nan yuinan cu ta bay haci mescos ora nan bira adulto.
  2. E ta baha e estima propio di e hende muhe cu ta crea den su mente cu en berdad e ta mahos, gordo y no ta sirbi pa nada. Nos ta yama esey Salud Mental Negativo.
  3. E yuinan ta bay actua mescos, e mucha homber ta crece cu e pensamento cu ta asina mester trata su mama, su ruman muhe, y TUR mucha muhe. E ta imita e tata y ta cuminsa pusha, ranca cabey, dal mokete, skop. Esaki nos ta yama violencia transgeneracional. E ta ser pasa di mayor pa yui. Y asina ta forma e Circulo Vicioso cu ta masha difícil di kibra. E ta cuminsa imita e tata den otro cosnan tambe, manera bebe alcohol: rom, whiskey etc. Of purba droga de bes en cuando. Y bringa pafo di cas pa mustra cu e ta Homber. E mucha homber ta externalisa loke el a mira di e tata y ta continua cu e patronchi negativo aki. Pesey e NO ta haci ningun trabou di cas manera pasa un basora of laba tayo of drecha cama. DIOS libra!! Y e ta cuida pa su amigonan no wak e pasobra esey lo ta un berguensa y nan lo cuminsa cu bullying!
  4. E yiu muhe ta bay copia comportacion di su mama: e ta para wanta y guli tur cos. E ta carga tur cos paden. Nos ta yama esey: internalisa e violencia y e ta copia e comportacion di e mama. Dus den futuro ora e forma un hogar e ta continua cu e patronchi negativo aki. Tanto e comportacion di e yui homber y e yui muhe ta basa riba loke nos ta yama “rollen patroon”: patronchi di e papel destina pa e homber y e hende muhe. Pa kibra e patronchi aki ta costa hopi tempo, hopi esfuerzo pa cambia e manera di pensa. Pesey tin e proverbio cu ta bisa:”ta tuma henter un pueblo pa lanta un mucha”. Cu otro palabra ta difícil pa cambia mentalidad di un pueblo. E violencia cu nos ta wak actualmente ta refleha gran parti di e violencia cu ta tuma lugar na cas!Ta alarmante cuanto hoben, mucha homber y mucha muher ta abusa di alcohol, y di tur sorto di droga, ta haci sex pa loco sin pensa riba e consecuencianan negativo: mamanan teenagers, malesanan sexual, violacion.
  5. Pa trece cambio den e situacion aki nos mester pone atencion na nos comportacion cu otro, con nos ta trata otro. Pesey tin hopi campaña tumando lugar pa mustra nos con pa trata otro, no bullying of provoca otro pa bringa y hasta yega na mata otro. Mustra con tof nan ta y ta cay victima di trafico di droga y ta haya hasta revolver pa “defende” nan mes y ta mata otro hende of hoben. Prison ta yen di hoben cu a comete un crimen y hasta a mata otro hende of hoben. Nan ta danja nan propio bida pa semper sin menciona tur e verdriet cu nan ta causa otro hende.

Riba e dia aki Mundo henter ta mustra tambe riba e diferencia con ta trata hende homber y hende muhe por ehempel riba pago di trabou.

  1. Den mi investigacion e resultadonan ta mustra cu HOPI Hende Muhe ta traha mas cu 40 ora pa siman. Kiermen cu nan NO ta na cas parti merdia. E muchanan ta nan so. Esaki ta un peliger riba su mes pasobra bo NO sa cuanto peliger nan ta core pa motibo cu hendenan cu mal pensamento por drenta nan cas y invita nan pa bay cumpra un icecream etc y por abusa sexualmente di nan. Unicef a yega di mustra riba e peliger aki den un investigacion cu nan a haci na Aruba.
  2. E Hende muhe ta yega cas cansa y e trabou di cas ta warda riba dje, mester cushina, duna e casa, yuinan, cachonan of pushinan cuminda, duna e matanan awa etc. No tin distribucion di trabou di cas entre Tata, Mama y yuinan. SSSIII: yuinan mester sinja drecha nan cama, muha mata, duna e bestianan cuminda. E Tata tambe por yuda den esaki y hasta den prepara cuminda! Di e manera aki ta sinja cu tur hende ta coopera cu trabounan di cas. Hapon ta Campion den esaki y ta duna ehempel ora nan ta competi afo den deporte y ta laga tur cos limpi atras! Na Australia scientificonan ta mustra riba esaki pa sinja e muchanan cu tur miembro di cas ta comparti den trabou di cas. Di e manera aki ta kibra cu e Patronchi cu cierto trabou ta pa Hende Muhe so y no pa Hende homber. Di e manera aki nos lo contribui pa realisa derechonan igual entre Hende Homber y Hende Muhe.
  3. Na Aruba tin caminda unda e Hende Muhe ta ricibi menos placa cu e Hende Homber pa e mesun trabou mientras cu articulo 1 di nos Constitucion ta bisa cu tur hende, sin distincion, tin derecho igual. Lo ta bon pa Gobierno controla esaki.
  4. Por ultimo: Den mi investigacion varios Hende Muhe a skirbi cu nan NO sa cuanto nan casa of partner ta gana. Boso por comprende cu esaki ta trece discordia. Mi ta puntra mi mes: con nan ta haci pa palabra ken di nan ta paga kico? Den e situacion cu nos ta biba awor aki cu plaka no ta yega, con nan ta resolve e pagonan obligatorio cu mester paga y cumpra cuminda? Mester bin cambio den esaki si nos ta bringa pa igualdad di derechonan

Mi deseo ta pa un dia yega cu nos lo alcanza Igualdad di Derecho y Eliminacion di Violencia Domestico.