Investigacion di Universidad di Aruba riba crecimento di poblacion na Caribe Hulandes poni awo riba Internet

Investigacion di Universidad di Aruba riba crecimento di poblacion na Caribe Hulandes poni awo riba Internet

Publico por haya e rapport pa lesa

ORANJESTAD (AAN): Pa mustra e relevancia di e proyectonan di investigacion cu ta wordo haci door di investigadornan na Universidad di Aruba, awo e Universidad a cuminza publica resumen di e proyectonan di investigacion di nan investigadornan na Papiamento tambe poni den e repositorio di nan, na repository.ua.aw riba Internet.

   Den e articulo aki, nan ta trece e siguiente proyecto di investigacion na atencion di comunidad.

   Luc Alofs a publica un rapport riba ‘Gerichte Groei.  Rapport van de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen Caribisch Nederland 2050’.

   E informacion mes y e resumennan por wordo haya na e website:

www.bit.ly/2025groei

   E rapport ‘Crecimento Dirigi’ cu ta un rapport riba e Comision Estatal riba Evolucion Demografico den Caribe Hulandes, ta enfoca riba e aumento di poblacion riba Caribe Hulandes (Bonaire, St. Eustatius y Saba) te cu 2050.  E aumento den poblacion tin implicacion pa ordenacion di tereno, economia, facilidadnan publico riba e isla.  E rapport ta duna recomendacion pa tuma medidanan cu ta permiti hende controla miho e crecimento aki, di forma cu e ta resulta beneficioso pa sociedadnan di Caribe Hulandes.

   Esaki ta Resumen:  “Crecemento dirigi. Rapport di Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen Caribisch Nederland 2025” - Richard van Zwol, Glenn Thodé, Tamara van Ark, Daniël van Vuuren, Luc Alofs, Gerald Berkel y Arthur Sealy.  Pa logra of mantene prosperidad ampliamente na Bonaire, St. Eustatius y Saba na aña 2050, ta necesario pa implementa un política di crecemento demografico. E comision di estado ta demostra cu prosperidad amplio na Bonaire, Sint Eustatius y Saba ta bao di presion.

   E posicion socio-economico di e populacion local ta considerablemente mas vulnerabel, compara cu e Hulandesnan Europeo recien yega, cu frecuentemente ta ricibi un salario mas halto. Ademas, e islanan di Caribe ta vulnerabel pa e consecuencianan di cambio di clima. Imigracion desfrena riba e islanan di escala chikito, manera ta e caso awo, ta reinforsa e division di prosperidad y e decadencia den cohesion social entre e residentenan estableci y esnan di afo. Esaki ta loke e comision di estado (State Commission) a indica den e rapport “Targeted Growth” (crecemento dirigi), publica riba 4 di juli 2024.

   Pa logra bienestar general amplio ta rekeri escogencia robusto di politica. Debi na e populacion, cu ta enbeheciendo, e demanda pa cuido medico ta aumenta, mientras escasez di trabou ta birando mas grandi. En principio, migracion di labor por cumpli e demanda creciente pa cuido, pero migracion mester enfoca enberdad riba e necesidadnan existente. Ta importante pa ofrece servicio y oportunidadnan na e migrante laboral, incluyendo esnan cu ta regresa na e islanan. Esaki ta crea dilema nobo: cu e fin di alcansa e crecemento previsto, mester haci escogencianan tocante planiamento di espacio, enseñansa y bibienda, manteniendo e gastonan di servicionan publico pagabel.

   Teniendo na cuenta e escala chikito y vulnerabilidad di e islanan, no por provee tur servicio publico na Bonaire, St. Eustatius y Saba. Colaboracion, cu por ehempel, hospital y scol na otro paisnan den Caribe y cu e parti Europeo di Hulanda, posiblemente por ofrece un solucion.

   Ki cantidad di populacion pa Bonaire, St. Eustatius y Saba ta ofrece un prospecto di prosperidad amplio? Pa contesta e pregunta aki, mester mas dato demografico, cu ta sostene e escogencianan robusto di politica. Solamente cu escogencianan pa crecimento dirigi lo por mehora e nivel di bienestar na Bonaire, St. Eustatius y Saba.