Aña 2023 lo bay ta uno cu scarcedad di carni di baca

Aña 2023 lo bay ta uno cu scarcedad di carni di baca

 

ORANJESTAD (AAN): E aña aki cu ta yegando su fin, tabata uno di tempo hopi extremo mes.  Inundacionnan mahos den henter e region, incluyendo cerca aki na Venezuela y Colombia.  Horcannan cu a laga desastre atras.  Calor sofocante cu a hasta crea caos na Europa, y esaki a trece secura nunca antes bisto.  Fuera di esey tabatin awaceronan masivo.  Tur esaki a trece no djis dificultad pa comunidad, pa trafico, pa transporte, pero ta e criadornan di bestia y agricultornan ta esnan cu mas a haya sota den tur esey.

   Den 2022 tabatin mas di un docena di evento di desastre debi na clima, cu perdida cu a sobrepasa mil miyon Dollar, segun

e administracion di NOAA na Merca cu ta vigila tormentanan atmosferico.

   Mientras cu algun cosecha na Merca en general tabata bon, toch tin cierto producto cu a wordo devasta debi na tur esaki.

   Na Texas mes, e cosecha di catuna a haya un golpi fuerte debi na secura.  Horcan Ian a destrui miyones di apelsina for di matanan na Florida.  Agricultornan di aroz na California aworaki tin nan terenonan bashi debi na falta di awa.  Criadornan di baca ta mnandando mas baca pa abattoir, debi cu terenonan di yerba afecta pa secura, no por yuda sostene actividad normal di cria nan.

   Cambio climatico no por djis wordo culpa pa tur cosecha malo of evento di tempo extremo e aña aki, pero e efectonan di cambio di clima (incluyendo secura y horcannan cu mas awacero) a debilita cosechanan rond di Merca na 2022.  Y pronostico via modelonan di computer ta indicando cu mas di esey ta na caminda.

   E ta un patronchi cu cientificonan a bin ta adverti pa varios decada caba, esta cu temperatura global cu ta subiendo, lo bay trece mas efecto di “tempo raro”.

   Aña duro pa productonan aki: Sigur 2022 a conoce e “mega secura” den parti west di Merca, cu ta wordo considera e peor den 1.200 aña.  E tabatin un impacto enorme riba agricultura na California.  Como 7 porciento di tereno di agricultura no a wordo usa, debi cu no tin awa pa irigacion.

   AROZ: Aroz ta uno di nan cu ta rekeri awa di superficie, y esaki a wordo hopi afecta.  Mas di mitar di e terenonan di aroz na California no a wordo usa den 2022.  Algun agricultor cu tin 20 cunucu pa planta aroz, a djis usa 4 so di nan e aña aki.

   Varios di e productornan na California ta produci aroz special pa e delicia asiatico di sushi, pero e biaha aki tabatin asina poco awa disponible, a dicidi na usa e awa solamente pa abastece algun cunucu.

   APELSINA: Apelsina na Florida a wordo afecta pa Horcan Ian, y algun agricultor a perde mas di 50% di nan cosecha di apelsina y tambe grapefruit, ora cu e frutanan aki a worde ranca door di biento for di e palonan di mata.  Tur caminda por a mira fruta benta riba tera.

   Pa colmo, awa cu a forma plas rond di e palonan di mata a putri e raiznan, y pa colmo e matanan aki ta hopi sensitivo, pues e agricultor kizas lo bay nota e daño te 8 pa 12 luna despues di loke a socede.

   Florida ta planta Apelsina principalmente pa produci juice, pues esaki lo no tin impacto grandi riba prijs di fruta pa consumidornan.

   BACA: Segun un specialista na Texas A&M University, e ta pronostica cu lo bay mira prijs di carni di baca subi den 2023 y 2024.  Esaki parcialmente ocasiona pa e secura na Texas, cu ta forzando criadornan di bestia pa manda mas baca pa abattoir, incluyendo hopi baca jong.

   No tin suficiente yerba pa nan come, y ta birando mas y mas caro pa cumpra cuminda pa bestia.  Pesey mes a nota cu abattoirnan rond Merca ta notando cu ta hayando 13% mas baca pa mata, y na e region di Texas esaki a subi cu 30%.

   Den termino corto, e ta mustra cu carni lo bay ta barata.  E aña aki e produccion di carni di baca a yega un suma record, di mas di 28 miyon liber na Merca.

   Pero den termino largo, e lo nifica cu prijsnan lo bay subi.

   Pasobra e bacanan jong cu a wordo mata, ta pone cu den 2023 y 2024 lo bay tin menos baca pa mata, y esey lo trece cune cu prijsnan lo subi pa carni na Merca.  Y lo bay tin scarcedad di carni tambe.

   E lo por trece mas efecto, pasobra hendenan lo baha man na cumpra carni, y pasa bay pa cumpra mas galiña.

   ALMENDRA: E marzipan pa Pasco di e aña aki lo no wordo afecta, pero pa otro aña por bay sinti e efecto di loke a pasa cu cosecha di almendra den 2022 na California.

   Na Februari tabatin tempo frieu cu a destrui hopi almendra net ora cu nan ta formando.  Despues un secura a forza agricultornan pa check cual mata lo bay haya suficiente awa pa sigui crece y produci.

   Merca ta prodcui como 82% di e almendra na mundo, casi tur na California.  Pero na 2022, e cosecha tabata 11% menos compara cu e aña prome.

   CATUNA: Texas ta e productor number uno di catuna na Merca, pero e secura di e aña aki a corta cosecha cu como 1/3 parti.  E agricultornan a bisa cu nan a planta catuna, pero e mata no a ni sali for di tera.

   E porcentahe di tereno cu no a mira ningun mata crece, tabata 68% durante 2022, y esaki ta wordo mira como uno record.